การวินิจฉัย

1. ประวัติ ควรถามเกี่ยวกับระยะเวลาที่เกิด ความสัมพันธ์กับประวัติระดู ประวัติ
การติดเชื้อจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ การใช้ยาคุมกำเนิดและการใช้ยาปฏิชีวนะ ลักษณะ
จำนวนของระดูขาวและมีอาการคันร่วมด้วยหรือไม^่(1-4)
2. การตรวจภายใน ระดูขาวในช่องคลอดพบลักษณะต่างกันตามสาเหตุดังตารางที่ 1⁽¹⁾
ตารางที่ 1 สาเหตุต่างๆ ของตกขาวและการวินิจฉัยแยกโรค⁽¹⁾

สี	ลักษณะ	จำนวน	กลิ่น	สาเหตุที่น่านึกถึง
ใส	เมือก	+ถึง++	ไม่มี	-มีไข่ตก -ได้รับเอสโตรเจน มาก -มีอารมณ์เครียด
ใสถึงขาวขุ่น	เหนียว	+ถึง++	อาจมีกลิ่นน้ำกรด	-ปากมดลูกอักเสบ -Bacterial vaginosis
ชมพู	เป็นน้ำเหลือง	+ถึง++	ไม่มี	-ได้รับเอสโตรเจน น้อยไป -Nonspecific infection
เขียวปนเหลือง	เป็นฟอง	+ถึง+++	เหม็น	-Trichomonas vaginalis vaginitis
น้ำตาล	เป็นน้ำ	+ถึง++	กลิ่นอับ	-ช่องคลอดอักเสบ ปากมดลูกอักเสบ ปากมดลูกตีบตัน เยื่อบุโพรงมดลูก อักเสบและสภาวะ หลังได้รับรังสีรักษา
เทามีเลือดปน	ไม่เหนอะหนะ	+ถึง++++	เหม็นเน่า	-มีแผลในช่องคลอด ช่องคลดอดอักเสบ จากเชื้อหนอง ปากมดลูกอักเสบ จากการใช้ Passary หรือ ผ้าอนามัย และ เนื้องอกช่องคลอด ปากมดลูก เยื่อบุโพรงมดลูก และหลอดมดลูก
ขาว	เกาะเป็นแผ่น	+ถึง++	เหม็นอับ	-การติดเชื้อราของ ช่องคลอด

       3. Wet vaginal smear ใช้น้ำเกลือ (Normal saline solution) ผสมกับระดูขาว
หยดบนสไลด์ ปิดด้วย Cover slip แล้วดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ ตรวจหาเชื้อ Trichomonas
vaginalis เชื้อรา และ Clue cell ในรายที่สงสัยเชื้อราอาจใช้น้ำยา KOH 10% เพื่อ
ละลายเซลล์อื่นๆ ทำให้เห็นเชื้อราชัดขึ้น ถ้าเป็นเชื้อ Gardnerella vaginalis นอกจากพบ
Clue cell แล้ว เมื่อหยดน้ำยา KOH 10-12% ลงในระดูขาวจะมีกลิ่นคาวเหมือนปลาเน่า
(Fishy odor) เรียกว่า "Whiff test" หรือ Amine test" ให้ผลบวก^{( 5-7)}
               การวินิจฉัยแยกโรค Bacterial vaginosis (เกิดจากเชื้อ Gardnerella
vaginalis), Candida vulvovaginitis หรือ Candidiasis หรือ Moniliasis (ร้อยละ 85
เกิดจากเชื้อ Candida albicans) และ Trichomonas vaginitis หรือ Trichomoniasis
(เกิดจากเชื้อ Trichomonas vaginalis) ซึ่งเป็นโรคที่พบบ่อยประมาณร้อยละ 95
ของการอักเสบในช่องคลอด^(8-10) ได้แสดงไว้ในตารางที่ 2⁽⁷⁾
          4. ย้อมสีกรัมและเพาะเชื้อจากปากมดลูก
          5. พบเชื้อจากผลพลอยได้ของการตรวจเซลล์มะเร็งปากมดลูก
          ในรายที่มีข้อบ่งอาจทำเพิ่มเติม คือ
          6. ตรวจหา pH ของช่องคลอด
          7. Colposcopy
        8. ตัดชิ้นเนื้อ เพื่อตรวจทางพยาธิวิทยา
        9. ขูดมดลูก เพื่อการวินิจฉัย
       10. เจาะเลือด เพื่อตรวจหาซิฟิลิสหรือระดับภูมิคุ้มกันในโรคต่างๆ
ตารางที่ 2 การวินิจฉัยแยกโรคที่ทำให้เกิดระดูขาวผิดปกติที่พบบ่อย⁽⁷⁾

	Bacterial vaginosis	Candida vulvovaginitis	Trichomonas vaginitis
อาการนำ	ระดูขาวมีกลิ่นคาว เหมือนปลาเน่า	คันบริเวณปากช่องคลอด (รูปที่ 2)⁽⁸⁾	ระดูขาวสีเขียวปนเหลือง
ลักษณะ	ใสถึงขาวขุ่น (รูปที่ 1)⁽⁸⁾	ขาวเป็นก้อนคล้ายแป้ง เกาะติดผนังช่องคลอด (รูปที่ 3)⁽⁸⁾	เขียวปนเหลือง เป็นฟอง (รูปที่ 4)⁽⁸⁾ ปากมดลูกมีลักษณะเป็นจุดแดง (รูปที่ 5)⁽⁸⁾
PH	>4.5	<4.0	>4.5
Whiff test	ให้ผลบวก	ให้ผลลบ	ให้ผลบวก/ลบ
การตรวจ ทางกล้อง จุลทรรศ์	Clue cell เม็ดเลือดขาวน้อย (รูปที่ 6)⁽⁹⁾	Hyphae หรือ Pseudo hyphae อาจพบ Buds หรือ Spores ร่วมด้วย (รูปที่ 7)⁽⁹⁾	Trichomonas vaginalis เคลื่อนไหว เม็ดเลือดขาวมาก (รูปที่ 8)⁽⁹⁾