ต่อมเหงื่อ (Sweat glands) แบ่งออกได้เป็น
3 ชนิด
|
2. APOECCRINE GLANDS (AEG)
เป็นต่อมที่เพิ่งจัดเป็นกลุ่มขึ้นใหม่ (new family of sweat glands) ต่อม AEG นี้จะเริ่มสร้าง (develops) ในระยะวัยรุ่น (puberty) จาก eccrine-like precursor glands และพบตลอดไปตรงบริเวณรักแร้ (axillae) ของผู้ใหญ่ แต่จำนวนจะ แตกต่างกันไปในผู้ใหญ่แต่ละคน ในคนไข้ที่เป็นโรคมีเหงื่อออกมากบริเวณรักแร้ (Axillary hyperhidrosis) จะพบว่ามากกว่า 50% ของต่อมเหงื่อบริเวณรักแร้เป็นชนิด Apoeccrine glands แต่ในคนที่ไม่มีปัญหาเรื่อง Axillary hyperhidrosis นี้จะพบ ว่ามีจำนวนต่อม AEG น้อยมากบริเวณรักแร้ ลักษณะโครงสร้างของต่อม AEG จะคล้าย Eccrine glands มีท่อที่เปิดโดยตรงสู่ผิวหนัง เพียงแต่มีขนาดต่อมใหญ่กว่า และมีท่อที่ยาวกว่าใหญ่กว่าแต่ต่อมจะมีขนาดเล็กกว่า Apocrine glands (AG) การทำงานของต่อมนี้ถูกควบคุมโดย เส้นประสาท cholinerfic nerve แต่ก็สามารถทำงานตอบสนองต่อการกระตุ้นของ Adrenergic nerve ได้ ลักษณะของเหลวที่ต่อมนี้ผลิตออกมาจะมีลักษณะใสคล้ายของ eccrine glands แต่มีอัตราการหลั่ง (sweat rate) ที่ เร็วกว่า eccrine gland ถึง 10 เท่า |
3. APOCRINE GLANDS (AG)(รูปที่15)
เป็นต่อมเหงื่อชนิดหนึ่งที่พบเฉพาะบางบริเวณ ได้แก่ บริเวณ perinuem และ axillae ตรงบริเวณหูชั้นนอก ต่อมนี้จะได้ชื่อ พิเศษเป็น Ceruminous glands บริเวณเปลือกตาต่อมนี้มีชื่อเรียกว่า gland of Moll ส่วนเต้านมหรือต่อมนมนั้นก็จัดเป็น modified apocrine glands ชนิดหนึ่ง
(Evaporative heat loss) ซึ่งสารที่ทำหน้าที่เหล่านี้ในสัตว์มีชื่อว่า pheromone แต่ในมนุษย์นั้น ต่อม AG จะผลิตสารให้กลิ่น (odor-producing) เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของเรื่องทางเพศ (Sexual function) ส่วนบทบาทอื่นๆ ในสัตว์นั้น จะไม่พบบทบาทนั้นในมนุษย์ ลักษณะโครงสร้างของต่อม AG นี้ คล้ายกับต่อม eccrine glands แต่มี dark cells มากกว่า clear cells และมี myoepithelial cells โอบรอบที่ฐานเซลล์ชั้นนอกสุดเป็น basement membrane หนา บริเวณยอดของเซลล์ด้านที่ชิดกับ lumen จะมี cytoplasmic elevation ที่เรียกว่า apical cap เมื่อดูด้วยกล้องจุลทรรศน์อิเลคตรอน พบว่า บริเวณ apical cap จะมี microvilli ขนาดเล็กปกคลุม และมี cytoplasmic granules ชนิดละเอียดบรรจุอยู่ใน cytoplasm ซึ่ง Apical cap นี้เป็น ลักษณะเฉพาะและพบได้เฉพาะใน secretory cells ของ apocrine gland เท่านั้น เมื่อมีการหลั่งสาร Apical cap นี้จะหลุด ออกมาพร้อมกับสารน้ำที่ผลิตผ่านออกมาทางท่อ duct แล้วไปเปิดเข้าสู่ Hair follicles ตรงกระเปาะอันบนสุด (Upper hair bulges) วิธีการหลั่งสารเช่นนี้เรียกว่า Decapitation secretion สารที่ผลิตจากต่อมนี้เมื่อเริ่มแรกจะมีลักษณะคล้ายน้ำนม (milky and viscid) และไม่มีกลิ่น (without odor) ต่อมาเชื้อ bacteria ที่อยู่บริเวณผิวหนังจะมาย่อยทำให้เกิดกลิ่นขึ้น และการหลั่งของสารนี้จะเกิดจากการหดรัดตัวเป็นช่วงๆ (Pulsatile) ของ myoepithelial cells ทำให้สารนี้ไหลผ่านออกมาจากท่อขึ้นสู่ผิวหนังภายนอกได้ ซึ่งต่างจาก eccrine และ apoeccrine glands ที่การหลั่งของสารไม่ได้เกิดจากการหดตัวของ myoepithelial cells สิ่งที่ควบคุมการทำงานของต่อมนี้คืออารมณ์ (emotive stinuli) หลังจากเข้าวัยรุ่นแล้ว ซึ่งถูกกระตุ้นจาก adrenergic nerve ซึ่งต่างจาก eccrine glands ที่ตอบสนองเฉพาะ cholinergic nerve และต่างจาก Apoeccrine glands ที่ตอบ สนองทั้ง cholinergic nerves และ adrenergic nerves |