Isosporiasis (Coccidiosis)
 
เชื้อ coccidia เป็นปาราสิต ในทางเดินอาหาร ทำให้เกิดโรค ท้องร่วง อย่างเฉียบพลัน  หรือเรื้อรัง ในคน และสัตว์  โดยเฉพาะ ใน genus isospora ที่มี ชื่อว่า Isospora belli จัดว่าเป็น ตัวการสำคัญ ที่ทำให้  เกิดโรค ในคน คนติด เชื้อนี้ ค่อนข้างน้อย และ มักจะ ไม่ก่อให้เกิด โรคแต่ประการใด จึงไม่ค่อย มีรายงาน การเกิดโรค ในคน มากนัก แต่ไม่นาน มานี้ เชื้อปาราสิต ชนิดนี้ นับวัน มีความสำคัญ เช่นเดียวกับ เชื้อปาราสิต ชนิดอื่น เช่น เชื้อ cryptosporidium และ pneumocystis carinii ในการก่อ ให้เกิดโรค ติดเชื้อ ในหมู่ ผู้ป่วยที่มี ภูมิคุ้มกันปกพร่อง เช่น โรคเอดส์ (AIDS) เป็นต้น ในไทย ก็เช่นกัน มีรายงาน การเกิดโรค และการติดเชื้อ ค่อนข้างน้อย ส่วนใหญ่ มักเกิดกับ เด็กเล็ก ในสถานสงเคราะห์ เด็กอ่อน มีสุขภาพ อนามัย ไม่ค่อยสมบูรณ์ และมักพบ ร่วมกับ การติดเชื้อปาราสิต ชนิดอื่น เช่น Entamoeba histolytica, Trichomonas hominis, Strongyloides stercoralis, Trichuris trichiura เป็นต้น

วงจรชีวิต: คนติดเชื้อ นี้ได้ โดย ทานอาหาร  ที่มี sporulated oocyst ของเชื้อ  นี้เข้าไปใน ลำไส้เล็ก ตัว oocyst มีลักษณะ  เป็นรูปวงรี มีเปลือก หุ้มสองชั้น ภายในเป็น เม็ดเนื้อ กลม ขนาดของ oocyst ยาวประมาณ 20-30 ไมครอน และกว้าง ประมาณ 10-19 ไมครอน ต่อมา ระยะ sporozoites ออกจาก cystเหล่านี้ กระจาย เข้าไป อาศัย อยู่ใน เซลล์ เยื่อบุผิว ลำไส้ กลายเป็น trophozoites จากระยะ trophozoites นี้มี การเจริญเติบโต ไปเป็นเชื้อ ระยะ ไม่อาศัยเพศ (schizonts) และเชื้อ ระยะ อาศัยเพศ (gametocytes) ในคน พบได้ ทั้งสอง ระยะ ภายในเซลล์ เยื่อบุผิว ลำไส้ จากนั้น gametocytes จะสร้าง sporulated oocyst ปะปน ออกมา กับ อุจจระ หรืออาจฟัก ตัวเป็น sporozoites ติดเชื้อ กลับเข้าไปใน เซลล์เยื่อบุผิว ลำไส้ต่อไป

อาการทางคลีนิค: เชื้อ Isospora belli ทำให้  ผู้ป่วย มีอาการ ปวดท้อง ท้องร่วง อุจจระเป็นน้ำ และถ่ายเป็นมูก มักจะมี ไข้ และ น้ำหนักลด ทำให้ ผู้ป่วย เกิดภาวะ ขาดน้ำ และการดูดซึม  อาหาร ปกพร่อง (malabsorption) ใน กระแสเลือด จำนวน เม็ดโลหิตขาว ชนิด eosinophils เพิ่มมากขึ้น

พยาธิสภาพ: พบ การอัดเสบ ทั่วไปใน ผนังลำไส้เล็ก villi ของเยื่อบุผนัง สำไส้  มีการหด สั้นลง และ crypt มีลักษณะ ยื่นลึก ลงไปในผนัง ใต้ชั้น เยื่อบุผนัง มีเซลล์อักเสบ กระจายทั่วไป ได้แก่ เซลล์ eosinophils neutrophils lymphocytes และ plasma cells โดยทั่วไป มีพยาธิสภาพ แบบ necrotizing gastro-enteritis สำหรับ เชื้อปาราสิต ทั้งระยะ ไม่อาศัยเพศ schizonts และ ระยะ อาศัยเพศ gametocytes พบได้ ภายใน เซลล์เยื่อบุผิว ลำไส้ แต่ใน ทางปฎิบัติ การตรวจหา เชื้อปาราสิต ในเซลล์เยื่อบุผิว ลำไส้ โดยกล้องจุลทรรศน์ธรรมดา เป็นไป ด้วย ความลำบาก การวินิจฉัยโรค โดยทั่วไป อาศัย การพบ ลักษณะ พิเศษ ของ sporulated oocyst ในอุจจระ เท่านั้น แม้ว่า เชื้อนี้ พบได้เฉพาะใน ลำไส้ เท่านั้น แต่มี รายงาน การติดเชื้อ ไปตามอวัยวะต่างๆ ในร่างกาย ผู้ป่วย AIDS

การวินิจฉัย: โดยการตัดชิ้นเนื้อ เยื่อบุผนังลำไส้เล็ก มาส่อง กล้องจุลทรรศน์  ดูพยาธิสภาพ และเชื้อปาราสิต ในระยะต่างๆ หรือดูด น้ำเนื้อ จากลำไส้ส่วน duodenum เพื่อหา oocysts การตรวจหา oocysts จากอุจรระ เป็นวิธีที่ สะดวกและ นิยมใน การวินิจฉัยโรค