Pneumonia คือ การติดเชื้อของเนื้อปอด มี 3 แบบ คือ


รูปที่ 2 ภาพของ acute pneumococcal pneumonia ใน
right lower lobe (ลูกศร) ; รูปซ้าย-ท่า PA, รูปขวา-ท่า lateral

รูปที่ 3 ภาพของ air bronchograms
(ลูกศร)ใน alveolar pneumonia 
1) Air-space หรือ alveolar pneumonia เช่น streptococcus pneumoniae เกิดจากเชื้อโรคเข้าไปถึง peripheral airspaces ของปอด แล้วเกิดการอักเสบ ซึ่งจะหนอง (Pus) และเม็ดเลือดขาว (WBC) เข้ามาอยู่ใน alveoli แล้วขยายวงออกไป เป็นลักษณะ homogeneous density แต่เนื่องจากไม่ได้เกี่ยวข้องกับ Bronchial tree จึงทำให้เกิด Air-Bronchogram ขึ้น ปอดที่เป็นโรค มักจะไม่แฟบ ดังรูปที่ 2 และ 3
 

รูปที่ 4 ภาพของ acute bronchopneumonia ใน
right lower lobe(ลูกศร); รูปซ้าย-ท่า PA, รูปขวา-ท่าlateral
 2) Bronchopneumonia เช่น Staphylococcus aureus เกิดการอักเสบในทางเดินอากาศ (conducting airways) และเนื้อปอด
รอบ ๆ เกิดเป็นลักษณะ segmental distribution เนื่องจากมีการอุดตันของ Bronchial tree จึงทำให้เกิดปอดแฟบขึ้น (Atelectasis)
ดังรูปที่ 4
 

รูปที่ 5 ซ้าย-acute mycoplasma pneumonia
ในปอดทั้ง2 ข้าง, ขวา-ภาพขยาย
3) Interstitial pneumonia เช่น เชื้อไวรัส และ mycoplasma มักจะเกิดการอักเสบใน interstitial issue เกิดเป็นลักษณะเหมือน
    ร่างแห  (fine reticular pattern)

Pulmonary tuberculosis คือ วัณโรคปอด
1) Primary pulmonary tuberculosis

รูปที่ 6 ซ้าย-minimal tuberculosis ใน right upper lobe, ขวา-tuberculosis ใน right upper lobe ซึ่งมากขึ้น
รูปที่ 7ซ้าย-primary tuberculosis ใน right upper lobe และ atelectasis, ขวา-หลังได้รับการรักษา
รูปที่ 8 ซ้าย-minimal tuberculosis ที่ด้าน lateral ของ second anterior intercostal space, ขวา-ภาพขยาย
รูปที่ 9 ซ้าย-primary tuberculosis ใน left upper lobe, ขวา-หลังได้รับการรักษา เหลือเป็น fibrosis เล็กน้อย
                   ส่วนใหญ่มักจะเกิดในเด็ก
                   เป็นลักษณะ air space consolidation มักพบใน upper lobes บ่อยกว่าใน lower lobes จะเป็น homgeneous density ที่มีขอบไม่ชัดเจน ไม่ค่อยมีการเกิดโพรง (cavitation) มักมีต่อมน้ำเหลืองโตที่บริเวณ hilar หรือ paratracheal

2) Postprimary tuberculosis (Reactivation) ดูรูปที่ 10, 11


รูปที่ 10 ซ้าย-advanced bilateral pulmonary
tuberculosis, ขวา-ภาพ tomogram แสดง
ให้เห็น cavitation ที่ upper lobe ทั้ง 2 ข้าง
รูปที่ 11ซ้าย-far advanced pulmonary 
tuberculosis, ขวา-หลังการรักษา 9 เดือน
                       ไม่ค่อยมีต่อมน้ำเหลืองโต มักเกิดที่ apical และ posterior segments ของ upper lobes หรือ superior segment ของ lower lobes ลักษณะทาง x-rays จะเป็นบริเวณที่มี mottled density ซึ่งมีขอบเขตไม่ชัดเจน อาจจะเกิดเป็นโพรง (cavity) ซึ่งมีผนังหนา พอประมาณ และมีขอบด้านในที่เรียบ  ถ้าได้รับการรักษา ความหนาของผนังจะบางลง

3) Miliary tuberculosis
                  เกิดจากการแพร่ของเชื้อวัณโรคโดยกระแสเลือด
                  ลักษณะทาง x-rays จะเห็นเป็นจุดเล็ก ๆ  ในปอด ซึ่งกระจายอย่างกว้างขวางและสม่ำเสมอทั่วทั้ง 2 ปอด ดังรูปที่ 12
                   ถ้าได้รับการรักษา ก็จะหายได้เร็วและสมบูรณ์


รูปที่ 12 ภาพขยายของ miliary tuberculosis

 

            Tuberculoma คือ lesion ที่มีลักษณะกลม หรือ รูปไข่ ดังรูปที่ 13 มักจะพบใน upper lobes ข้างขวาบ่อย กว่าข้างซ้าย ขนาด 0.5 ถึง 4 ซม. อาจมี calcification แบบเปลือกไข่ หรือ วงแหวน (shell หรือ ring calcification) มักจะไม่เปลี่ยนแปลง Tuberculoma อาจเกิดจาก primary infection หรือ reinfection 

รูปที่ 13 ภาพของ calcified tuberculoma ที่ right upper lobe(ลูกศร) และ calcified hilar nodes

                    Healing คือ การซ่อมแซมของเนื้อเยื่อ อาจจะหายโดยสมบูรณ์ ถ้าเป็น acute disease เพราะเป็น exudative infiltrates
                    แต่ถ้ามีการพัฒนาไปถึงเนื้อตาย (necrosis) มักจะมี fibrosis with contraction ของ scar ทำให้ปริมาตรของปอดลดลง อาจมี calcification ใน nodules และกลายเป็นโพรง (cavity)
 


รูปที่ 14 ภาพของ pulmonary tuberculosis 
ที่มีทั้ง cavitations และ fibrosis