AFP เป็น oncofetal protein มีโครงสร้างเป็น glycoprotein มีขนาด 70 kd และ half-life ประมาณ 4.5 วัน เป็น antigen ที่พบได้ในตัวอ่อนที่อยู่ในครรภ์มารดา โดย สร้างจาก yolk sac, ตับ และทางเดินอาหาร มี peak ที่อายุ ครรภ์ 12-14 สัปดาห์ และหายไปเมื่อคลอด ค่าปกติ < 20 ng/ml ใช้เป็น TM สำหรับวินิจฉัย HCC ที่ระดับ > 500 ng/ml พบว่า HCC 90% มีระดับ AFP สูงกว่าปกติ และกว่า 70% มีระดับ AFP > 40 ng/ml และ 50% มีระดับ AFP > 3000 ng/ml ใน HCC ระดับที่สูงพบว่ามีความสัมพันธ์กับความรุนแรง จึงสามารถนำมาใช้เพื่อการพยากรณ์โรค นอกจากนี้ยังสามารถนำมาใช้เพื่อการติดตามผลการรักษา AFP ไม่มีความจำเพาะเฉพาะมะเร็งตับ และอาจพบได้ในโรคมะเร็งอื่นๆ เช่น มะเร็งลูกอัณฑะ มะเร็งตับอ่อน มะเร็งกระเพาะอาหาร นอกจากนี้ยังพบได้ในภาวะตั้งครรภ์ โรคตับอักเสบเรื้อรัง และแม้กระทั่งในคนปกติ

ภาควิชาเวชศาสตร์ชันสูตร คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย