Un title page

Components of the peripheral nervous system

Axon

สามารถแบ่งออกตามหน้าที่ได้เป็น

1. Motor axon

ออกจากเซลล์ประสาทใน CNS ทำหน้าที่ในการนำคำสั่งไปยัง neuron อื่นๆ ใน PNS หรืออวัยวะเป้าหมาย (target organ) เช่น กล้ามเนื้อ เพื่อให้มีการเคลื่อนไหว หรือต่อมต่างๆ เพื่อให้มีการหลั่งสารที่ต้องการ เป็นต้น

2. Sensory axon

ทำหน้าที่ในการนำสัญญาณรับความรู้สึกจากอวัยวะรับความรู้สึกทั้งหลาย เช่น ผิวหนัง ข้อต่อ เยื่อบุช่องปากและจมูก เป็นต้น ไปยังเซลล์ประสาทใน CNS

นอกจากนี้ยังสามารถแบ่ง axon ตามขนาดได้เป็น

A-alpha	มีเส้นผ่านศูนย์กลาง (diameter) ใหญ่ที่สุดคือ 12-20 mm หน้าที่เกี่ยวกับการสั่งงานกล้ามเนื้อในการเคลื่อนไหว
A-beta	diameter 5-12 mm เป็น sensory axon ขนาดใหญ่ที่รับความรู้สึกประสาทสัมผัส (touch) การสั่นสะเทือน (vibration)
A-gamma	diameter 3-6 mm เป็น sensory axon ที่รับความรู้สึกตึงของกล้ามเนื้อจาก muscle spindle
A-delta	diameter 2-5 mm รับความรู้สึกเกี่ยวกับอุณหภูมิ (temperature) และความเจ็บปวดที่ระบุตำแหน่งได้ชัด (sharp pain)
B	diameter เล็กกว่า 3 mm พบได้ใน preganglionic autonomic nerve fiber ซึ่งอยู่ในระบบประสาทอัตโนมัติ (autonomic nervous system)
C	diameter เล็กที่สุดคือ 0.4-1.2 mm รับความรู้สึกปวดแบบตื้อๆ บอกตำแหน่งได้ไม่ชัด (dull-aching pain) และพบใน postganglionic autonomic fiber ด้วย

Axon ชนิด A ทั้งหมดรวมทั้ง B จะมี myelin sheath หุ้ม ซึ่งทำให้เพิ่มความเร็วในการนำกระแสประสาท เรียก axon เหล่านี้ว่า myelinated axon (รูปที่ 3) ซึ่งความหนาของ myelin sheath จะขึ้นอยู่กับ diameter ของ axon และ axon ยิ่งมีขนาดใหญ่ ยิ่งมี myelin sheath หนาขึ้น ทำให้นำกระแสประสาทได้เร็วขึ้น ส่วน C fiber จะไม่มี myelin sheath มาหุ้ม เรียกว่า unmyelinated axon (รูปที่ 3)

รูปที่ 3 ภาพ electron micrograph
แสดง myelinated axon (M) และ
unmyelinated axon (U⁽¹²⁾

ภาควิชากายวิภาคศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย