| การตรวจความสามารถของ lymphocyte ในการแบ่งตัวเมื่อถูกกระตุ้นด้วยแอนติเจนหรือสารกระตุ้น (lymphocyte proliferation assay, lymphocyte stimulation assay) | |||||||||
 |
|||||||||
| หลักการ | |||||||||
| เป็นการทดสอบความสามารถในการตอบสนองของ lymphocyte (โดยส่วนใหญ่เป็นการตรวจการทำงานของ T helper lymphocytes) ต่อแอนติเจนที่จำเพาะ หรือสารกระตุ้นที่ไม่จำเพาะ (mitogen) โดย lymphocyte จะถูกกระตุ้นให้เปลี่ยนแปลงและแบ่งตัวเป็น lymphoblast ซึ่งสามารถตรวจได้โดยดูลักษณะของเซลล์ที่เปลี่ยนแปลงไปด้วยกล้องจุลทรรศน์ หรือ โดยตรวจหาปริมาณการสร้าง DNA โดยอาศัยหลักที่ว่า lymphoblast ที่แบ่งตัวจะต้องมีการสร้าง DNA เพิ่มขึ้นด้วย การตรวจปริมาณ DNA ทำได้โดยใส่ Tritiated thymidine (3H-thymidine) ซึ่งเป็นสารต้นกำเนิดของ DNA ที่ติดฉลากด้วยสารกัมมันตภาพรังสี ถ้าเซลล์มีการแบ่งตัวก็จะต้องมีการนำ 3H-thymidine เข้าไปใช้ในเซลล์ (3H-thymidine incorporation assay) ทำให้วัดปริมาณรังสี (หน่วยเป็น count per minute, cpm) ภายในเซลล์ได้ ถ้าเซลล์แบ่งตัวมาก จะมีการสร้าง DNA มาก ก็จะ uptake 3H-thymidine เข้าไปมาก ค่า cpm ที่วัดได้ก็จะสูงตามไปด้วย (รูปที่ 5 และ 6) |
|||||||||
|
|||||||||
|
|||||||||
| 1. การกระตุ้นด้วยสารกระตุ้นที่ไม่จำเพาะ Mitogen คือสารที่สามารถกระตุ้น lymphocyte ให้แบ่งตัวโดยไม่ต้องมีความจำเพาะต่อแอนติเจนใดๆ สารที่ใช้บ่อยๆ ได้แก่ Phytohemagglutinin (PHA) และ Concanavalin A (Con A) ซึ่งมีฤทธิ์กระตุ้น T lymphocyte เป็นส่วนใหญ่ (ตารางที่ 2) |
|||||||||
|
|||||||||
| 2. การกระตุ้นด้วยแอนติเจนที่จำเพาะ
การใช้แอนติเจนกระตุ้นแทน mitogen ต้องใช้เวลาทดสอบนานขึ้น เนื่องจากปริมาณ lymphocyte ที่จำเพาะต่อแอนติเจนชนิดหนึ่งๆมีปริมาณน้อย เพียงแค่ประมาณ 0.01% ของ lymphocyte ทั้งหมด นอกจากนี้ยังต้องใช้แอนติเจนที่คาดว่าผู้ถูกทดสอบเคยได้รับมาแล้วในอดีต แอนติเจนที่ใช้บ่อยๆ ได้แก่ purified protein derivative (PPD) ของเชื้อ Mycobacterium tuberculosis, tetanus toxoid, Candida albicans antigen เป็นต้น |
|||||||||
| การอ่านและแปลผล | |||||||||
|
|||||||||
|
|||||||||
| กิจกรรมในห้องปฏิบัติการ | |||||||||
| ให้นิสิตหัดอ่านผลการทดสอบ PHA stimulation test จากตัวอย่างผล cpm ข้างล่างนี้ |
|||||||||
|
|||||||||
|
|||||||||
