สารตะกั่วถูกนำมาใช้ประโยชน์ทางอุตสาหกรรมเป็นส่วนใหญ่ประมาณปีละ
3-4 ล้านตันการผลิตโลหะตะกั่ว
ได้มาจากการถลุงสินแร่ตะกั่ว (Lead Ores) ในเหมืองตะกั่ว ได้แก่ galena
(PbS), cerrusite (PbCO3) และ Anglesite (PbSO4) เป็นต้น และได้มาจากการผลิตตะกั่วที่ใช้แล้ว
โดยนำตะกั่วมาถลุงใหม่ (refining) เช่น การถลุงแผ่นตะกั่วในหม้อแบตเตอรี่เก่า
เป็นต้น |
ในธรรมชาติพบสารตะกั่ว
2 ประเภท คือ
1.
สารตะกั่วอนินทรีย์ (Inorganic lead) ได้แก่ lead dioxide (PBO2)
, lead suboxide (Pb2O) , lead sulfate (PbSO4) เป็นต้น
2.
สารตะกั่วอินทรีย์หรือตะกั่วที่มีคาร์บอน (Organic lead) ได้แก่
tetraethyl lead (TEL) หรือ tetra methyl lead (TML) , lead stearate
และ lead acetate เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการใช้ในสภาพเป็นโลหะตะกั่วหรือโลหะผสมของตะกั่ว
(alloys) ที่สำคัญ ดังนี้ |
| การใช้สารประกอบอนินทรีย์ของตะกั่ว
สำหรับ |
| 1.
ใช้ผลิตหม้อแบตเตอรี กระบวนการทำขั้วอิเลคโทรดในการผลิตหม้อแบตเตอรี
ต้องใช้แผงตะกั่วเป็นจำนวนมากที่ต้องฉาบด้วย lead sulfate และ lead suboxide
เพื่อเพิ่มจำนวนโวลต์ (volt) ของขั้วแบตเตอรีให้สูงมากพอและรายงานผู้ที่ได้รับพิษจากสารตะกั่วจะเกิดมากที่สุดในโรงงานทำแบตเตอรี
โดยเฉพาะโรงงานที่มีระบบการป้องกันที่ไม่ดี และไม่ตระหนักถึงอันตรายของตะกั่วต่อคนงาน
นอกจากนี้ยังใช้ตะกั่วในกระบวนการผลิตถ่านไฟฉายอีกด้วย |
| 2.
ใช้ในโรงงานผลิตสี (paint) สีน้ำและหมึกพิมพ์ เป็น lead carbonate (ตะกั่วขาว)
ผสมกับ lead acetate ส่วนสีทาบ้านปัจจุบันมีการโฆษณาว่าไม่มีตะกั่วแล้ว |
| 3.
ใช้ในอุตสาหกรรมเครื่องเคลือบเป็น lead sulfate และ lead silicate |
| 4.
ใช้ในการผลิตภาชนะพลาสติกและเคลือบสีเป็น lead chromate |
| 5.
ใช้ในโรงงานไม้ขีดไฟและผลิตยางเป็น lead dioxide เป็นต้น |
| 6.
ใช้ในทางเกษตรกรรม โดยผสมเป็นยาปราบศัตรูพืชและยาฆ่าแมลง เป็น lead arsenate
และ lead arsenite |
การใช้สารประกอบอินทรีย์ของตะกั่ว |
| มีการใช้ในอุตสาหกรรมน้อยกว่าตะกั่วอนินทรีย์
สารประกอบอินทรีย์ของตะกั่วทุกชนิดสามารถซึมเข้าสู่ร่างกายทางผิวหนังได้
ละลายในไขมันได้ดีและติดไฟได้มีประโยชน์ดังนี้ |
1.
ใช้ผลิตน้ำมันหล่อลื่น จารบี ทำให้มีสี ได้แก่ lead stearate
2.
ใช้ผลิตน้ำมัน (Petroleum industry) เป็น TML และ TEL
3.
ใช้เป็นยารักษาโรคผิวหนัง เช่น lead stearate , lead napthenate เป็นต้น |
ใช้ในสภาพเป็นโลหะตะกั่ว
หรือโลหะผสมของตะกั่ว (Alloys) ที่สำคัญได้แก่ |
1.
ใช้หล่อเป็นแผ่น Grid ( โลหะผสมตะกั่ว 93-97% กับ แอนติโมนิ 7-3% ) ,
หัวขั้ว
สะพานไฟ (battery connector) ของหม้อแบตเตอรี่ |
| 2.
ทำโลหะบัดกรี (Solder) โลหะผสมระหว่างตะกั่วกับดีบุก |
| 3.
ใช้หล่อเป็นตัวพิมพ์ (Printing) เป็นโลหะผสมทั่ว ๆ ไปใช้ 85% ตะกั่ว
12% แอนติโมนี และ 3% เป็นดีบุก |
| 4.
ทำหัวลูกปืน ซึ่งเป็นโลหะผสม ตะกั่ว กับ อาร์เซนิก 0.1-0.2% |
| 5.
ทำฟิวส์ไฟฟ้า ซึ่งเป็นโลหะผสมระหว่างตะกั่ว, บิทมัส , แคดเมียม หรือปรอทในอัตราส่วนต่าง
ๆ แล้วแต่งานที่ใช้ |
| 6.
ใช้ตะกั่วหุ้มสายเคเบิล เช่น สายโทรศัพท์ |
|
7. ใช้หล่อเป็นรูปต่าง
ๆ ทำเป็นเครื่องประดับสตรี รูปปั้นหลายแบบ |
| 8.
ใช้เป็นตัวเชื่อม (Connector) ในวงจรอิเลคโทรนิคส์ เช่น วิทยุ, โทรทัศน์ |
| 9.
ใช้เป็นโลหะกันรังสี (Radio active shielding) |