Un title page

การวินิจฉัยโรค

การตรวจทางห้องปฏิบัติการ > การตรวจพิเศษ

Stool exam

pH VDO แสดงการ Test CHO malabsorption

Reducing substance VDO แสดงการ Test CHO malabsorption

การย้อมอุจจาระเพื่อหาเชื้อที่เป็นสาเหตุของอาการท้องเสีย

มีเทคนิคและวิธีการย้อมหลายชนิด ซึ่งถ้ามีการฝึกหัดย้อมและดูอย่างสม่ำเสมอ จะทำให้ได้ประโยชน์อย่างยิ่งในการวินิจฉัยโรค

Methylene blue staining ของอุจจาระสด จะเห็น nucleus ของ WBC ได้ชัดเจนขึ้นว่าเป็น band form หรือ polysegmented form หรือ bilobed ของ eosinophil หรือ monomuclear cell ทั้งยังเป็น bacteria เช่น clostridium species ที่เป็น drum stick

Iodine staining จะแยกลักษณะ parasite ได้โดยเฉพาะ Giardia lamblia, Isospora, Balantidium coli, Entamoeba

Gram staining จะได้ประโยชน์มากในรายที่ถ่ายเป็นมูกเลือด เพราะจะพบ Campylobacter jejuni ที่มี รูปร่างเป็นแท่งโค้งงอ หรือคล้ายปีกนก (gull wing) ติดสีแดงอยู่ในอุจจาระนั้น และอาจจะเห็นเชื้อราต่างๆ ได้อีกด้วย

AFB stain(Modified Kinyoun staining) จะย้อมติดเชื้อ Cryptosporidia เป็นจุดกลมๆ สีชมพู และอาจจะ พบเชื้อ Cyclospora ได้ด้วย ซึ่งควรตรวจด้วย fluorescent technique ต่อไป

Weber's modified trichrome จะตรวจหาเชื้อ microsporidia ซึ่งเมื่อพบควรจะตรวจหา specie โดย transmission E.M ต่อไปด้วย

AFB stain(Modified Kinyoun staining) จะย้อมติดเชื้อ Cryptosporidia เป็นจุดกลมๆ สีชมพ	Giardia lamblia
Cryptosporiddium in brilliant green (modified kinyuan stain)	E. histolytica cyst

การตรวจเลือด
1. การตรวจทางชีวเคมี เพื่อประเมินสภาพทั่วไปของผู้ป่วย และภาวะแทรกซ้อนจากอุจจาระยืดเยื้อ ได้แก่
- Electrolyte
- BUN, Cr
- Protein/albumin
- Calcium, phosphorus, magnesium
การตรวจอื่นๆ ทำในรายที่สงสัย เช่น
- การตรวจหา Zinc level กรณีมีผื่นแดงรอบก้น ปากแดง ฝ่ามือฝ่าเท้าแดง
- การตรวจ coagulogram หากสงสัยขาดวิตามิน K ในผู้มีภาวะ fat malabsorption
2. การตรวจทาง serology เพื่อการวินิจฉัยสาเหตุของโรค ในกรณีที่ผู้ป่วยถ่ายเป็นมูกเลือด ได้แก่
- E. histolytica antibody (4)
- CMV lgM
- Herpes simplex IgM
3. การตรวจหาภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง ควรตรวจในกรณีที่สงสัยภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อฉกฉวยโอกาส หรือมีการติดเชื้อที่อื่น ๆ ร่วมด้วย การตรวจเบื้องต้น ได้แก่
- Anti HIV
- Immunoglobulin level
การตรวจขั้นต่อไป ขึ้นกับโรคที่สงสัย และดำเนินการตามแนวทางการตรวจหาภูมิคุ้มกันบกพร่องต่อไป

H₂ breath test
1-hr D-xylose test เป็นการตรวจการทำงานของลำไส้เล็กซึ่งปัจจุบันได้ถูกแทนที่โดย H₂ Breath test (HB test)
Hydrogen breath tests (HB test) ในรายที่สงสัย Bacterial overgrowth หรือมี lactose malabsorption แม้แต่ในรายที่มีแต่อาการปวดท้อง ท้องอืด โดยไม่มีอาการท้องเสียอย่างเด่นชัด การแปรค่าปริมาณก๊าซไฮโดรเจน (H₂) และมีเทน (CH₄) จะช่วยวินิจฉัยโรคและติดตามการรักษาได้ดี

Albumin scan; RBC scan
เป็นการตรวจหาตำแหน่งของการสูญเสียโปรตีน และเม็ดเลือดแดง จากทางเดินอาหาร โดยวิธี Scintigraphy

Contrast study
X-ray plain abdomen ดูลักษณะ calcification ในช่องท้องเช่น chronic calcifying pancreatitis
UGI with small bowel study ดูว่ามี malrotation, malabsorption pattern, intestinal tuberculosis, pancreatitis และอาจจะบ่งชี้ถึง intestinal transit time ได้ด้วย
Double contrast barium enema เพื่อดูแผลในลำไส้ใหญ่ หรือ colonic polyp หรือ tumor ต่างๆ