การวินิจฉัยโรค
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ > การตรวจทั่วไป

การตรวจเพื่อการวินิจฉัย CBC
ดู anemia โดยการเทียบ MCV, MCHC จะทำให้ทราบว่าน่าจะเป็นชนิด Iron deficiency anemia หรือ megaloblastic anemia จากการขาด Folate หรือ B12 ถ้ามี lymphopenia, ควรนึกถึง lymphangiectasia

Megaloblastic anemia
with polysegmented PMN
ดูภาพใหญ่
B12 deficiency
with megaloblastic anemia
ดูภาพใหญ่
     
Iron deficiency anemia
with aniso poikilocytosis
ดูภาพใหญ่

การตรวจเพื่อการวินิจฉัย Stool exam
ดูสี ลักษณะ เหลว, เป็นน้ำ มีมูกปน มีเลือดปน สีของเลือดที่ปนอยู่เป็นสีแดงสดหรือแดงคล้ำ หากอุจจาระเป็นน้ำมีกลิ่นเปรี้ยวฉุน แสดงถึง carbohydrate malabsorption หรือกลิ่นเหม็นเน่า มีลักษณะมันๆ ลื่นๆ จะแสดงถึง steatorrhea ถ้ามีสีแดงคล้ำมีมูกปนจะแสดงถึง intestinal polyp หรือ Inflammatory bowel disease เช่น Ulcerative colitis, Crohn's disease ได้

ตรวจอุจจาระด้วยกล้องจุลทรรศน์ (fresh smear) เมื่อพบเม็ดเลือดแดงชนิด band form PMN และ RBC แสดงถึง shigellosis หรือ active colitis เช่น Campylobacter, TB colitis ถ้าเป็น polysegmented WBC โดยไม่มี RBC มักเป็น salmonella เมื่ออุจจาระมีสีแดงคล้ำแต่ไม่พบ WBC, RBC ชัดเจนควรนึกถึง E.histolytica หากมี eosinophil หรือ Charcot - Leyden crystals น่าจะเป็น food allergy (ซึ่งยังคงพบได้ภายใน 3 วัน หลังจากงดโปรตีนที่แพ้ไปแล้ว) หรือ intestinal parasites และการดู fresh smear จะสามารถเห็นไข่พยาธิ, protozoa ต่างๆ ได้ และการสังเกตุการเคลื่อนไหวของเชื้อเหล่านั้นจะแยก Giardia lamblia จาก Trichomonas hominis ที่มีการเคลื่อนไหวอย่างรวดเร็วและพลิ้วไหวมากกว่า ถ้าเป็น Vibrio cholera ก็จะวิ่งแบบ directional shooting คล้าย shooting star หรือแม้แต่ fungus ก็สามารถแยก yeast และ mycelium ได้ หรือใช้ phase contrast จะช่วยหาเชื้อ Cyclospora

stool pH ตรวจด้วย pH paper ถ้า pH < 55 แสดงถึง carbohydrate malabsorption

stool reducing substance ใช้อุจจาระส่วนที่เป็นน้ำเท่านั้นมาทดสอบด้วย Clinitest หรือ glucose oxidase paper และควรตรวจซ้ำบ่อยๆเพื่อดูว่ามี carbohydrate malabsorption หรือ glucose transport defect และเป็นการตรวจที่ใช้ติดตามการรักษาได้ดี ข้อควรระวังคือ ควรเก็บอุจจาระใส่ถุงพลาสติกและตรวจภายใน 30 นาทีหลังเก็บเนื่องจากหากทิ้งไว้นานเกินไปเชื้อแบคทีเรียอื่นในอุจจาระย่อยสลายน้ำตาลไปหมดจนทำให้แปลผลผิดพลาดได้

fat globules ถ้าเห็นจำนวนมาก อาจแสดงถึง pancreatic insufficiency แต่ถ้าเห็นจำนวนน้อย อาจจะเป็นลักษณะปกติของเด็กที่กินนม หรืออาหารที่มีไขมันต่างๆ ผสมอยู่มากได้

ลักษณะอุจจาระในเด็กท้องเสีย
ดูภาพใหญ่
ถ่ายเหลว ถ่ายเป็นมูกเลือด
ดูภาพใหญ่
อุจจาระเป็นน้ำซาวข้าว ในโรคอหิวาต์
      
ดูภาพใหญ่
อุจจาระเป็นมูกเลือด ในเชื้อบิดชิกเกลลา
ดูภาพใหญ่
เชื้ออมีบา
ดูภาพใหญ่ ดูภาพใหญ่ ดูภาพใหญ่
Steatorrhea stool
in Biliary atresia
Positive sudan staining for fat:
large fat droplets
Normal fat staining ,
small fat droplets

การเพาะเชื้ออุจจาระ (Stool C/S)
ควรทำเฉพาะรายที่ถ่ายเป็นมูกเลือดหรือตรวจพบ WBC, RBC หรือ occult blood ในอุจจาระเท่านั้น ในรายที่
ตรวจพบ intestinal parasite หรือ bacteria ในอุจจาระ ควรส่งตรวจหา immunodeficiency state หรือ AIDS ด้วย