การตรวจเพื่อการวินิจฉัย
Stool exam
ดูสี
ลักษณะ เหลว, เป็นน้ำ มีมูกปน มีเลือดปน สีของเลือดที่ปนอยู่เป็นสีแดงสดหรือแดงคล้ำ
หากอุจจาระเป็นน้ำมีกลิ่นเปรี้ยวฉุน แสดงถึง carbohydrate malabsorption
หรือกลิ่นเหม็นเน่า มีลักษณะมันๆ ลื่นๆ จะแสดงถึง steatorrhea ถ้ามีสีแดงคล้ำมีมูกปนจะแสดงถึง
intestinal polyp หรือ Inflammatory bowel disease เช่น Ulcerative colitis,
Crohn's disease ได้
ตรวจอุจจาระด้วยกล้องจุลทรรศน์
(fresh smear) เมื่อพบเม็ดเลือดแดงชนิด band form PMN และ RBC แสดงถึง shigellosis
หรือ active colitis เช่น Campylobacter, TB colitis ถ้าเป็น polysegmented
WBC โดยไม่มี RBC มักเป็น salmonella เมื่ออุจจาระมีสีแดงคล้ำแต่ไม่พบ WBC,
RBC ชัดเจนควรนึกถึง E.histolytica หากมี eosinophil หรือ Charcot - Leyden
crystals น่าจะเป็น food allergy (ซึ่งยังคงพบได้ภายใน 3 วัน หลังจากงดโปรตีนที่แพ้ไปแล้ว)
หรือ intestinal parasites และการดู fresh smear จะสามารถเห็นไข่พยาธิ, protozoa
ต่างๆ ได้ และการสังเกตุการเคลื่อนไหวของเชื้อเหล่านั้นจะแยก Giardia lamblia
จาก Trichomonas hominis ที่มีการเคลื่อนไหวอย่างรวดเร็วและพลิ้วไหวมากกว่า
ถ้าเป็น Vibrio cholera ก็จะวิ่งแบบ directional shooting คล้าย shooting
star หรือแม้แต่ fungus ก็สามารถแยก yeast และ mycelium ได้ หรือใช้ phase
contrast จะช่วยหาเชื้อ Cyclospora
stool
pH ตรวจด้วย pH paper ถ้า pH < 55 แสดงถึง carbohydrate malabsorption
stool
reducing substance ใช้อุจจาระส่วนที่เป็นน้ำเท่านั้นมาทดสอบด้วย Clinitest
หรือ glucose oxidase paper และควรตรวจซ้ำบ่อยๆเพื่อดูว่ามี carbohydrate
malabsorption หรือ glucose transport defect และเป็นการตรวจที่ใช้ติดตามการรักษาได้ดี
ข้อควรระวังคือ ควรเก็บอุจจาระใส่ถุงพลาสติกและตรวจภายใน 30 นาทีหลังเก็บเนื่องจากหากทิ้งไว้นานเกินไปเชื้อแบคทีเรียอื่นในอุจจาระย่อยสลายน้ำตาลไปหมดจนทำให้แปลผลผิดพลาดได้
fat
globules ถ้าเห็นจำนวนมาก อาจแสดงถึง pancreatic insufficiency แต่ถ้าเห็นจำนวนน้อย
อาจจะเป็นลักษณะปกติของเด็กที่กินนม หรืออาหารที่มีไขมันต่างๆ ผสมอยู่มากได้
|