หัตถการการเจาะเลือดจากเส้นเลือดดำด้วยระบบสูญญากาศ[5-9]
7. เลือกบริเวณที่จะทำหัตถการ ซึ่งสามารถเลือกได้หลายบริเวณ แต่โดยทั่วไปนิยมเจาะเลือดจากเส้นเลือดดำ median cubital ที่บริเวณข้อพับของข้อศอก (antecubital fossa) โดยใช้สายรัดรัดเหนือบริเวณนั้นประมาณ 7.5-10 เซนติเมตร หรือ 4-6 นิ้ว แจ้งให้ผู้ป่วยกำมือไว้
8. ทำความสะอาดผิวหนังบริเวณนั้น ห้ามใช้มือสัมผัสบริเวณนั้น หลังจากทำความสะอาดแล้ว
9. ใช้มือข้างหนึ่งตรึงผิวหนังไว้ มืออีกข้างจับด้ามจับที่ติดเข็ม แล้วทำการแทงเข็มลงไป โดยหันปลายบากของเข็มขึ้น ให้เข็มทำมุมกับผิวหนังประมาณ 15–30 องศา แทงเข็มให้ผ่านผิวหนังลงไปที่เส้นเลือด
10. ใช้มือข้างหนึ่งหยิบหลอดสูญญากาศที่เตรียมเอาไว้ แล้วดันเข้าทางปลายเปิดของด้ามจับ จัดตำแหน่งให้อยู่ตรงกลาง ดันจนปลายเข็มด้านที่ใช้แทง เจาะเข้าสู่หลอดสูญญากาศ เพื่อมิให้เกิดการเอียงข้าง และเสียสภาพสูญญากาศ
11. เลือดจะเริ่มไหลเข้าสู่หลอดบรรจุเลือด ตรึงด้ามจับไว้ให้แน่นอย่าให้เลื่อน ให้สังเกตว่าแขนอยู่ในลักษณะเอียงลาดลง ส่วนหลอดบรรจุเลือดอยู่ในลักษณะเอียงลาดตาม โดยมีส่วนของฝาจุกชี้ขึ้น ระวังอย่าให้เลือดที่เข้าไปในหลอดแล้วสัมผัสกับฝาจุกหลอด หรือปลายเข็ม
12. เมื่อเลือดหยุดไหลจนได้ระดับ และหยุดไหลเข้าสู่หลอดแล้ว ให้ดึงหลอดออกได้ โดยตรึงด้ามจับไว้ให้แน่น ในกรณีที่ใช้เข็มแบบสามารถเก็บสิ่งส่งตรวจได้หลายหลอดด้วยการเจาะครั้งเดียว ก็สามารถเก็บสิ่งส่งตรวจหลอดต่อไปได้ ด้วยวิธีการแบบเดิม โดยไม่ต้องนำเข็มออก โดยให้ยึดลำดับการใช้หลอดเก็บตัวอย่างเลือดสูญญากาศ ตามวิธีที่แนะนำ (ตารางที่ 4)
ตารางที่ 4 แสดงลำดับหลอดสูญญากาศในการเจาะเลือด
ลำดับ หลอดสุญญากาศ
1 หลอดเก็บสิ่งส่งตรวจที่ปราศจากเชื้อ
2 หลอดที่ไม่ใส่สารกันเลือดแข็ง (จุกสีแดง)
3 หลอดที่ใส่สารกันเลือดแข็ง Citrate (จุกสีฟ้า)
4 หลอดที่ใส่สารกันเลือดแข็ง Heparin (จุกสีเขียว)
5 หลอดที่ใส่สารกันเลือดแข็ง EDTA (จุกสีม่วง)
6 หลอดที่ใส่สารกันเลือดแข็ง Fluoride (จุกสีเทา)
13. แต่ละหลอดที่เก็บสิ่งส่งตรวจได้แล้ว ถ้าเป็นหลอดที่ใส่สารกันเลือดแข็ง ต้องทำการผสมโดยการพลิกหลอดขึ้นลง (inversion mixing) เพื่อให้เลือดผสมได้ทั่วถึงกัน ทำประมาณ 5–10 ครั้ง แต่ห้ามเขย่าแรงๆ เพราะจะเกิดฟอง และมีการแตกของเม็ดเลือดแดงเกิดขึ้น ถ้าขาดขั้นตอนนี้ไป ผลที่ได้จากการตรวจทางห้องปฏิบัติการอาจผิดพลาดไปได้ ในบางแห่งอาจใช้เครื่องช่วยผสมเลือด (mixer) ช่วยในการผสมก็ได้
หน้า 1 2 3