คำว่า "menopause" มาจากการผสมคำในภาษากรีก ระหว่าง meno (month, เดือน)
และ pausis (cessation, การสิ้นสุด)(4)
องค์การอนามัยโลก ได้ให้ความหมายของคำที่เกี่ยวข้องกับ
ระยะเวลาของการเปลี่ยนแปลงในการเข้าสู่วัยหมดระดูไว้ดังนี้
(1)
1.
วัยใกล้หมดระดู (perimenopause) เป็นระยะเวลาที่รังไข่เริ่มทำงานไม่ปกติ
จนหยุด
ทำหน้าที่ไปในที่สุด ปรากฏลักษณะทางคลินิกโดยเป็นช่วงเวลาที่มีระดูไม่สม่ำเสมอ
จนสิ้นสุดการ
มีระดูอย่างถาวร โดยทั่วไปมีระยะเวลา
2-8 ปี ก่อนเข้าสู่วัยหมดระดู และมักนับรวมไปถึงระยะ
เวลา 1 ปี หลังจากระดูครั้งสุดท้าย โดยพบรอบเดือนที่ไม่มีการตกไข่
(anovulation)
ได้บ่อย(1,3,4)
2.
วัยหมดระดู (menopause)
หมายถึงช่วงเวลาของการสิ้นสุดการมีระดูอย่างถาวรเนื่อง
จากรังไข่หยุดทำงาน
จะเห็นได้ว่า เมื่อกล่าวถึงวัยหมดระดู เป็นการมองย้อนหลังกลับไปภายหลังขาดระดูไป
แล้ว 1 ปี และถือว่าการมีระดูครั้งสุดท้ายเป็นเวลาที่เข้าสู่วัยหมดระดู
ดังนั้นสตรีที่มีระดูมาครั้ง
สุดท้ายที่อายุเท่าใด จึงถือว่าเข้าสู่วัยหมดระดูเมื่ออายุนั้น
3.
วัยหลังหมดระดู (postmenopause)
เป็นระยะเวลาภายหลังหมดระดู เป็นการคิด
คำนวณย้อนหลัง โดยนับจากปีที่เข้าสู่วัยหมดระดู
ตัวอย่างเช่นสตรีอายุ 52 ปีที่มีระดูครั้งสุดท้าย
เมื่ออายุ 49 ปี ก็ถือว่าหมดระดูมาแล้ว
3 ปี
นอกจากนี้ยังมีผู้ใช้คำต่างๆ ได้แก่ (4,6-9)
วัยเพศถอย
หรือวัยเปลี่ยน (climacteric)
คำนี้เป็นภาษากรีก แปลว่า บันได หมายถึง
ระยะเวลาที่มีการเปลี่ยนแปลงจากการมีรอบระดูที่ปกติ
ไปเป็นรอบระดูที่ไม่สม่ำเสมอ เข้าสู่วัย
หมดระดูไปจนถึงวัยหลังหมดระดู
Menopausal transition
เป็นระยะเวลาที่รังไข่เริ่มทำงานไม่ปกติ ก่อนที่จะเข้าสู่วัยหมด
ระดู ซึ่งอาจพบการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายและจิตใจ
วัยก่อนหมดระดู
(premenopause)
หมายถึงระยะเวลาตั้งแต่เริ่มมีระดูครั้งแรก
(menarche) จนถึงวัยหมดระดู (menopause)
Surgical
menopause
คือการหมดระดูทันทีจากการผ่าตัดเอารังไข่ออกทั้งสองข้าง
การหมดระดูก่อนกำหนด (premature menopause หรือ
premature ovarian failure) คือการเข้าสู่วัยหมดระดูก่อนอายุ 40 ปี
จะเห็นได้ว่ามีการคาบเกี่ยวกันในเรื่องของระยะเวลา
ซึ่งถ้าดูจากรูปที่ 2 (3)
จะช่วยให้เข้าใจขอบ
เขตของแต่ละคำได้ดีขึ้น
อย่างไรก็ตามในตำราหรือวารสารทางการแพทย์บางเล่ม ได้ใช้คำว่า
วัยใกล้หมดระดู (perimenopause) วัยเพศถอย
(climacteric) และ menopausal transition ในความหมายที่เหมือนกัน
ทั้งๆ ที่คำต่างๆ เหล่านี้มีขอบเขตของความหมายดังที่กล่าวข้างต้น อย่างไรก็ตามในบทนี้จะได้ใช้คำว่า
"วัยหมดระดู" โดยหมายรวมถึงวัยหลังหมดระดู
รูปที่
2 ไดอะแกรมแสดงขอบเขตของคำว่า วัยหมดระดู (menopause), menopausal transition
วัยหลังหมดระดู (postmenopause) วัยใกล้หมดระดู (perimenopause) วัยเพศถอยหรือวัยเปลี่ยน
(climacteric) และวัยก่อนหมดระดู (premenopause)3
|