|
|
| คือการที่มี
air อยู่ใน peritoneal cavity ซึ่งอยู่ภายนอกกระเพาะอาหารและลำไส้ซึ่งมี 2
ประเภท คือ
1) Postoperative, ในคนไข้หลังผ่าตัดช่องท้อง จะทำให้มี air ใน peritoneal cavity ซึ่งปกติ จะถูกดูดซึมภายใน 4-5 วัน แต่ถ้ามีปริมาณมาก ก็อาจกินเวลาถึง 3-4 อาทิตย์ 2) Spontaneus pneumoperitoneum มักจะเกิดจาก perforation ของ gastric หรือ duodenal ulcer สาเหตุอื่นๆ เช่น perforation ของ colon หรือ small bowel จากโรคต่างๆ penetrating หรือ blunt abdominal trauma, endoscopic examination and biopsy ส่วน perforation ของ appendix หรือ diverticulum มักจะไม่เกิด pneumoperitoneum ลักษณะ ของภาพรังสีจะเห็น air อยู่ใต้ diaphragm ในท่า upright (รูป a05) หรืออยู่ระหว่างตับและผนังช่องท้องในท่า cross-table left lateral decubitus (รูป a06)
ในท่า supine
ถ้ามีปริมาณของ air น้อย ก็อาจจะไม่เห็น แต่ถ้ามีปริมาณมากกว่า 1 ลิตร จะเห็นเป็น
double wall sign คือเห็นผนังลำไส้ชัดเจนทั้งด้านในและด้านนอก ในเด็กอาจเห็นเป็น
Football sign
รูป a07 Pneumoperitoneum แสดง double wall sign (ลูกศร) ถ้ามี massive pneumoperitoneum คือเห็นช่องท้องเป่งบวมและดำกว่าปกติ อาจเห็น falciform ligament ของตับ หรือ umbilical ligaments (ดังรูป a08) 
รูป a08 Pneumoperitoneum แสดง falciform ligament (ลูกศรสีดำ) หรือ umbilical ligament (ลูกศรสีขาว) |
   |
