การตรวจคลื่นไฟฟ้ากล้ามเนื้อ
(Electromyography / EMG)
 
เป็นการตรวจดูความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้ากล้ามเนื้อโดยใช้เข็ม 
(needle electrode) ที่มีขนาดเล็กแบ่งเป็นขั้นตอนดังนี้  
1.  ซักประวัติและตรวจร่างกายผู้ป่วยก่อน
2.  เลือกกล้ามเนื้อที่ต้องการตรวจแล้วค่อย ๆ แทงเข็มผ่านผิวหนังไปยัง
     กล้ามเนื้อนั้นให้ผู้ป่วยพยายามเกร็งกล้ามเนื้อเบา ๆ เพื่อดูว่าเข็มอยู่ใน
     กล้ามเนื้อนั้นหรือไม่หลังจากนั้นให้ผ่อนคลาย กล้ามเนื้อ
3.  ดูคลื่นไฟฟ้ากล้ามเนื้อขณะพัก  ในคนปกติจะเป็น electrical silence
4.  ดู insertional activity โดยในขณะขยับเข็มจะเกิด electrical activity
     ขึ้น ซึ่งจะหยุดทันที่เมื่อเราหยุดเข็มในภาวะที่มีพยาธิสภาพของเส้น
     ประสาทเมื่อเราหยุดเข็ม  จะพบว่ายังมี electrical activity อยู่แสดงว่า
     มีการเพิ่มขึ้นของ insertional activity ในทางตรงกันข้าม ถ้ากล้ามเนื้อ
     นั้นมีพังผืด (fibrosis) จะพบว่า insertional activity ลดลง
5.  ดู maximal muscle contraction โดยให้ผู้ป่วยออกแรงเกร็งกล้ามเนื้อ
     เต็มที่ เพื่อดู recruitment patternจะพบว่ามีจำนวน motor unit
     เพิ่มมากขึ้น

ภาพแสดงการตรวจ EMG ที่กล้ามเนื้อ tibialis anterrior

รูปที่ 9  แสดง motor unit action potential

EMG ที่พบในรายปกติ

1.  ขณะที่กล้ามเนื้อหย่อนตัวเต็มที่ สิ่งที่อาจจะพบได้คือ  
1.1  Insertional activity
1.2  End-plate noise  
1.2.1  Nerve potentials
1.2.2   Miniature end plate potential
2.  ขณะที่กล้ามเนื้อเกร็งเล็กน้อย สิ่งที่จะตรวจพบคือ  
2.1  Single Motor Unit Action Potential
3.  ขณะที่กล้ามเนื้อออกแรงเต็มที่ สิ่งที่จะพบคือ  
3.1  Complete interference pattern

ตัวอย่างคลื่นไฟฟ้ากล้ามเนื้อที่ผิดปกติ
 

1. Fibrillation 
เป็น spontaneous potential ของ single muscle fiber ที่มี amplitude 50-300., duration 0.5 - 2 msec.,regular rhythm เป็น diphasic หรือ triphasic with initial phase positive เกิดจากความผิดปกติของเยื่อหุ้ม
กล้ามเนื้อ (membrane irritability) เช่น ในภาวะขาดเส้นประสาท (denervation) กล้ามเนื้ออักเสบหรือเสื่อม (polymyositis) ภาวะ
เกลือแร่ไม่สมดุลย์ (electrolyte imbalance) เป็นต้น
2. Positive sharp wave 
เป็น spontaneous potential ลักษณะเป็น sharp positive deflection  ตามด้วย long duration negative phase of low amplitude มีขนาดและความถี่ต่าง ๆ กัน เกิดจาก  muscle membrand irritability อาจพบก่อน fibrillation

รูปที่ 11  แสดง Positive Sharp Wave Potentials
3. Fasciculation Potential 
เป็น spontaneous involuntary dischargeของหน่วยยนต์ (motor unit) อาจเห็นได้ด้วยตาเปล่า potential  นี้มีขนาดและรูปร่างได้หลายแบบ มีความถี่ช้า พบได้ทั้งในคนปกติหรือในโรคของเซลล์ ประสาทสั่งการ หรือความผิดปกติของ axon

รูปที่ 12  แสดง Fasciculation Potentials
4. Complex Repetitive Discharge 
เป็นกลุ่มของ polyphasic หรือ complex shape potentials  at regular frequency เกิดขึ้นเองเป็น spontaneous muscle  fiber  activity หรือ
หลังจากขยับเข็ม พบได้ในกลุ่มโรค myopathy, chronic neuropathy, chronic radiculopathy และ motor neuron disease

รูปที่ 13  แสดง Complex Repetitive Discharge

สรุป...........
 

EMG ที่พบในรายผิดปกติ 
1.  ขณะที่กล้ามเนื้อหย่อนตัวเต็มที่ สิ่งผิดปกติที่อาจจะพบได้มีดังนี้  
1.1  Increase or decrease insertional activity
1.2   Fibrillation Potentials
1.3   Positive  Sharp Waves
1.4   Fasciculation
1.5   Complex Repetitive Discharge
2.  ในขณะที่กล้ามเนื้อเกร็งตัวเล็กน้อย สิ่งผิดปกติที่ตรวจพบก็คือ
ลักษณะ รูปร่าง  ความถี่และเสียงของ Motor unit potential ที่ผิดไป อาจจะเล็กแคบ หรือใหญ่กว้าง ทั้งนี้แล้วแต่ชนิดของโรคที่เป็น จาก
ลักษณะ ดังกล่าวช่วยในการแยกโรคได้
      ในกรณีที่ผิดปกติไปในทางที่พบคลื่นไฟฟ้าใหญ่ สูงตั้งแต่ 5,000  Microvolts ขึ้นไปและกว้างประมาณ 12 - 15 msec.  พวกนี้เรียก
“Large motor unit potential” ซึ่งมักพบในโรคของ anterior horn cell
3.  ในขณะที่กล้ามเนื้อเกร็งเต็มที่ motor unit บางส่วนถูกทำลายไป
จะเห็นคลื่นไฟฟ้า เกิดขึ้น แต่ไม่เต็มจอ ยังเห็น  Base line อยู่เรา
เรียกว่ามี “Incomplete interference pattern”