แผ่นเนื้อเยื่อประสานที่รองรับอยู่ใต้แผ่นเซลล์เนื้อผิว
(Basement membrane) |
เป็นแผ่นที่มีการเรียงตัวของ
extracellular matrix proteins ซึ่งพบและประกบอยู่ระหว่างเนื้อเยื่อเกี่ยวพันและพวกเซลล์ที่ทำหน้าที่สำคัญให้กับอวัยวะนั้นๆ
นั่นคือ basment membranes มีส่วนร่วมกับการทำงานของพวกเซลล์เนื้อผิวและเซลล์กล้ามเนื้อ
ในทำนองเกี่ยวกับ basement membrane ยังสร้างเป็น limiting membrane ล้อมรอบระบบประสาทส่วนกลาง
เนื่องจาก basement membrane พบครั้งแรกนั้นอยู่ใต้แผ่นเซลล์เนื้อผิว แต่ถ้าพบอยู่กับเนื้อกล้ามและเนื้อประสาทอาจเรียกว่า
external lamina ดังนั้น อาจแบ่งวิธีการจัดระเบียบของ basement membrane ออกได้
3 วิธี (ภาพที่ 23) |
องค์ประกอบที่สำคัญของ
basement membrane และ external laminae คือเป็นพวก glycosaminoglycan heparan
salphate และเส้นใยโปรตีน คอลาเจนชนิดที่ IV และ structural glycoproteins
เช่น fibronectin, laminin และ entactin โดย fibroblasts เป็นตัวสร้าง fibronectin
แต่องค์ประกอบชนิดอื่นๆ อาจมีส่วนสร้างด้วยแต่จำนวนน้อยมาก |
ในระดับภาพอิเลคตรอน
basement membrane แบ่งออกเป็น 3 ชั้น (ภาพที่
24) (ในการย้อม H&E นั้น basement membrane ยากที่จะบ่งชี้ได้) |
1. |
Lamina lucida เป็นชั้นที่ติดสีอิเลคตรอนจางและมีความกว้าง
10-50 nm ค้ำจุนด้านฐานของเยื่อหุ้มเซลล์ของเนื้อเยื่อหลักเช่นเซลล์เนื้อผิว
|
2. |
Lamina densa เป็นชั้นกลางติดสีอิเลคตรอนเข้ม และมีความกว้าง
20-300 ไมโครเมตร |
3. |
Lamina fibroreticularis (lucida) เป็นชั้นล่างสุดติดสีอิเลคตรอนจางและกลมกลืนไปกับ
เนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่อยู่ใต้ต่อชั้นนี้ |
|
สารที่ติดสีอิเลคตรอน
2 ชั้น คือ lamina lucida และ densa นั้น มีองค์ประกอบร่างแหที่ละเอียดของพวกคอลาเจนชนิดที่
IV ซึ่งพบเป็นส่วนใหญ่ใน basement membrane มี Entactin เป็นตัวกลางพันอยู่กับ
laminin เพื่อต่อเนื่องกับคอลาเจนชนิด IV ส่วนชั้น fibroreticularis มีการสอดแทรกพวกเนื้อเยื่อค้ำจุนที่รวมตัวกันอย่างหนาแน่นและมีเส้นใยคอลาเจนซึ่งส่วนใหญ่เป็นชนิดที่
III หรือ reticulin โดยมีการเชื่อมผ่านทาง fibrillar glycoprotein, fibronectin
และยังประสานยึดกับ integrins ที่ติดอยู่ในฐานรับตรงเยื่อผิวเซลล์ของเนื้อเยื่อหลัก |