|
รูปภาพที่
1A
ภาพวาดแสดง
hypothetical eukaryotic cell (ภาพกลาง) สาธิตลักษณะโครงสร้าง ในระดับ
LM ซึ่งเห็น organelles เป็นจุด เป็นแท่ง เท่านั้น รอบนอกตัวเซลล์เป็นภาพขยาย
แสดงลักษณะโครงสร้างแต่ละชนิดของ organelles และ inclusions ที่เห็นในระดับ
TEM
(ภาพมาจาก Basic Histology, by L.Carlos Junquira et.al., 1955) |
|
|
รูปภาพที่
1B
ภาพ TEM แสดงลักษณะโครงสร้างของ Nucleus (N) (บรรจุ Chromatin (Ch) ),
Endoplasmic Reticulum (ER), Golgi complex (G), Mitochondria (M), PM
(Plasma Membrane), NuE (Nuclear Envelope), หัวลูกศรสีขาวชี้ ribosomes
หัวลูกศรสีดำชี้ Nuclear pore (Np) ส่วนโครงสร้างที่พบอยู่ภายนอกเซลล์
คือ Collagen fiber (Co), Capillary (Cp) และ Nerve Fiber (NF)
ให้สังเกต ช่องว่างระหว่าง
nuclear membrane เรียก nuclear cisterna |
|
|
รูปภาพที่
2A
ภาพถ่าย a spinal ganglion (ย้อม hematoxylin และ triosine) แสดงองค์ประกอบของเซลล์
ได้แก่ Cytoplasm (C), Nuclear Membrane (หรือ envelope, NM) ซึ่งล้อมรอบ
nucleoplasm (np) และ Nucleolus (Nu)
ให้สังเกต เซลล์ขนาดเล็ก
คือ satellite หรือ capsule cells เห็นแต่ nucleus ติดสีเข้ม ล้อมรอบ
cell membrane ของ spinal ganglion cells |
|
|
รูปภาพที่
2B
ภาพ TEM บริเวณผิวเปลือกของ endothelial cells เชื่อมติดกัน ลักษณะคล้ายตะเข็บ
หัวลูกศร แสดงลักษณะโครงสร้างของ plasma membrane หรือเรียก unit membrane
มีลักษณะคล้ายทางรถไฟ ติดสีดำ-ขาว-ดำ ส่วนหัวลูกศรคู่ 2 คู่ แสดง tight
junction ซึ่งเป็นบริเวณที่ unit membrane 2 อัน เชื่อมติดต่อกันเป็นระยะ
2 ระยะ |
|
|
รูปภาพที่
3A
รูปภาพเซลล์เนื้อผิว ย้อมสีพิเศษ (Iron-hematoxylin) ลูกศรชี้คือเส้นใย
ขนาดเล็ก ของ mitochondria ซึ่งพบอยู่บริเวณ ใต้ต่อนิวเคลียส หรือรอบนิวเคลียส
(ภาพเล็ก)
N = Nucleus, BM = Basement Membrane |
|
รูปภาพที่
3B
|
ภาพ TEM แสดงลักษณะโครงสร้างของ Mitochondria แสดง A = Mitochondrial
cristae ซึ่งต่อเนื่องมาจาก inner mitochondrial membrane (ลูกศรชี้)
B = Mitochondrial granule, R = Ribosome เกาะที่ผิวเปลือกนอกของ
endoplasmic reticulum (ER) ให้เป็น rER (rough ER) ให้สังเกต
C = cisternae ของ endoplasmic reticulum |
|
|
รูปภาพที่
4A
รูปภาพเซลล์เนื้อผิวย้อมสีพิเศษ (Golgi's stain) แสดงบริเวณ Golgi complex
(*) ติดสีน้ำตาลเข้ม อยู่เหนือต่อนิวเคลียส
(n = nucleus) |
|
|
รูปภาพที่
4B
ภาพ TEM แสดงลักษณะโครงสร้างของ Golgi pellet ที่ปั่นแยกออกมา ซึ่งประกอบด้วย
ออร์แกนแนลหลายชนิด เช่น
rer = rough endoplasmic reticulum
G = Golgi complex
L = lysosome
M = Mitochondria
ให้สังเกต Golgi ประกอบด้วย Golgi cisternae (เรียงขนานกัน),
vesicles (พบปลาย cisternae), vacuoles (บรรจุ electron dense พบตรง
concave ของ cisternae) |
|
|
รูปภาพที่
5A
ภาพถ่าย spinal ganglion cells ย้อมสีพิเศษ (silver preparation) แสดง
ลักษณะโครงสร้างที่เป็นติดต่อกันเป็นร่างแห ของ Golgi complex พบล้อมรอบนิวเคลียส
G = Golgi complex, N = Nucleus,
Nu = Nucleolus |
|
|
รูปภาพที่
5B
ภาพถ่ายแสดงลักษณะโครงสร้างของ
cell membrane modification ได้แก่
cilia (กรอบเล็กภาพซ้าย), Mv = Microvilli (ภาพซ้าย) และ Sc = Stereocilia
(ภาพขวา), Ep = Pseudostratified columnar epithelium with stereocilia |
|
|
รูปภาพที่
5C
ภาพถ่ายแสดงลักษณะของ flagella ซึ่งพบเป็นส่วนหาง (ศรชี้) ของ spermatozoon |
|
|
รูปภาพที่
6A
ภาพถ่าย
a multipolar nerve cell แสดง cytoplasmic basophilic substance (*)
or Nissl (Tigroid) bodies ติดสีน้ำเงินเข้ม เมื่อศึกษาจากภาพ TEM บริเวณดังกล่าวคือ
rough endoplasmic reticulum (รูปภาพที่
4B) โครงสร้างที่ติดสีเข้ม คือองค์ประกอบของ ribonucleic acid ใน
ribosomes (รูปภาพที่ 3B)
ติดอยู่ที่ผิว เปลือกนอกของ endoplasmic reticulum |
|
|
รูปภาพที่
6B
ภาพถ่ายแสดงลักษณะโครงสร้างของ intercellular bridge (*) ที่พบในเซลล์เนื้อผิว
ของหนังกำพร้า |
|
|
รูปภาพที่
6C
ภาพถ่ายแสดงลักษณะโครงสร้าง basal striation (ลูกศรชี้) พบใน striated
duct ของต่อมน้ำลาย |
|
|
รูปภาพที่
7A
ภาพถ่ายเซลล์กล้ามเนื้อลาย ซึ่ง cytoplasm มีลักษณะเป็นลายตามขวาง จากการศึกษา
TEM ลายที่เห็นประกอบด้วย actin และ myosin microfilaments หรือ contractile
proteins |
|
รูปภาพที่
7B
|
ภาพวาดสามมิติ ระดับกล้องจุลทรรศน์ธรรมดา ของเซลล์เนื้อผิวที่สมมุติขึ้น
แสดงลักษณะ โครงสร้างและตำแหน่งของโครงสร้าง ที่มาจาก cell membrane
modification โดยพบบริเวณ ยอด ฐาน และด้านข้าง ของเซลล์ ส่วนภาพวงกลมเล็ก
A-J เป็นภาพวาดในระดับ TEM
A
= microvilli |
B
= Cilia |
C
= x-section of a cilium |
D
= x-section of a basal body or centriole |
E
= zonula occludens |
F
= zonula adherens |
G
= macula adherens |
H
= nexus (gap junction) |
I
= basement membrane |
J
= hemidesmosome |
คำย่อ
:
bb
= basal body |
bf
= basal folding |
bl
= basal lamina |
BM
= Basement Membrane |
esc
= enteric surface coat |
gc
= glycocalyx |
pm
= plasma membrane |
rt
= reticular lamina |
tb
= terminal bar |
tf
= tonofilament |
tw
= terminal web |
|
|
|
|
รูปภาพที่
7C
ภาพถ่ายเซลล์เนื้อผิวชั้นเดียว
แสดง terminal bar (หัวศรชี้) มีลักษณะ เป็นจุดเข้ม เชื่อมติดระหว่างปลายบนสุดของ
lateral cell membrane ของเซลล์สองเซลล์ ที่อยู่ข้างเคียงกัน ถ้าตัดเนื้อเยื่อขนานกับผิวบน
ของเซลล์ มีลักษณะเป็นเส้น หรือ bar-like configuration ล้อมรอบตัวเซลล์
คล้ายกับ เข็มขัดรัด |
|
|
รูปภาพที่
8A
ภาพถ่าย animal mitosis ระยะ metaphase แสดง chromosomes (C)
มีลักษณะเป็นคู่ เรียงอยู่ในแนว equator ของเซลล์ S = spindle fibers
ยึดระหว่าง chromosomes และ centriole (บริเวณปลายขั้วทั้ง 2 ข้าง) |
|
|
รูปภาพที่
8B
ภาพ TEM แสดง spindle fibers ซึ่งมีลักษณะเป็น microtubules (ลูกศรชี้) |
|
|
รูปภาพที่
8C
ภาพ TEM แสดงลักษณะโครงสร้างระดับ อณูโมเลกุล ของ Centrioles หรือ Basal
body ซึ่งประกอบด้วย microtubule A,B,C เชื่อมกันเป็นห่วง 3 วง และมีจำนวน
9 ห่วง ไม่พบวง microtubule ตรงกลาง |
|
|
รูปภาพที่
9A
ภาพถ่ายเซลล์ตับ ย้อมพิเศษ hematoxylin & carmine แสดง Glycogen
Granules (GG) ติดสีแดง ซึ่งเป็น inclusion พวก stored food ชนิดไม่มี
Unit membrane ล้อมรอบ แขวงอยู่ใน cytoplasm ของเซลล์ตับ |
|
|
รูปภาพที่
9B
ภาพ TEM แสดงลักษณะโครงสร้างของ
M = Mitochondria, SEM = Smooth Endoplasmic Reticulum, Gl = Glycogen
granules (ไม่มี Unit membrane ล้อมรอบ) ลูกศรชี้สีขาว คือ secretory
granules พวก lipoprotein ที่บรรจุอยู่ใน vesicles (มี unit membrane
ล้อมรอบ)
(ภาพโดย Dallner G.,et.al., จาก J. Cell Biol., 30:70, 1966) |
|
|
รูปภาพที่
10A
ภาพถ่าย a pseudounipolar neuron แสดงลักษณะโครงสร้างของ lipofuscin
(*),
a yellowish pigment (inclusion) แขวงอยู่ใน cytoplasm ของเซลล์ บางตำราเรียก
age pigments หรือ residual bodies of secondary lysosomes |
|
|
รูปภาพที่
10B
ภาพ TEM แสดงลักษณะโครงสร้างของ secondary lysosome (ลูกศรชี้),
M = Mitochondria, rER = rough Endoplasmic Reticulum, sER = smooth
Endoplasmic Reticulum ให้สังเกต secondary lysosome (ลูกศรชี้) มี
unit membrane ล้อมรอบ |
|