Tinea versicolor

        เกลื้อนเกิดจากเชื้อ Malassezia furfur หรือชื่อเดิม Pityrosporum ovale, P. orbiculare และ M. ovalis เป็น liphophilic yeast อาศัยอยู่ตามผิวหนังปกติที่มีต่อมไขมันมาก  เมื่อมีภาวะที่เหมาะสมจะกลายเป็น mycelium และก่อให้เกิดโรคซึ่งได้แก่ ความอบอุ่น ความชื้น การได้ยากดภูมิคุ้มกันหรือ steroid ภาวะทุโภชนาการ เป็นต้น ผื่นขาวที่เห็นเกิดจาก M. furfur สร้างสาร azelaic acid ซึ่งยับยั้งการสร้าง melanin
 

อาการทางคลินิก

        ลักษณะผื่นเป็น macule สีขาวขอบเขตชัดเจน มีขุยละเอียดเมื่อขูดเบาๆ จะเห็นขุยละเอียดชัดขึ้น  ผื่นจะรวมกันเป็นแผ่นใหญ่ได้ บางครั้งผื่นอาจมีสีน้ำตาลหรือสีชมพู ผื่นเป็นมากในบริเวณที่มีต่อมไขมันมากคือ ลำตัว หน้าอก หลัง ไหล่ คอ ต้นแขน ขา ไม่พบที่ฝ่ามือและฝ่าเท้า ส่วนมากไม่มีอาการ  แต่บางรายอาจมีอาการคันเล็กน้อย
 

การวินิจฉัย

	1. ลักษณะผื่นดังกล่าว 2. ใช้ Wood's lamp ส่องจะให้สีเหลืองทอง (golden yellow fluorescence) 3. ใช้เทปใส (Vinyl plastic tape) ติดบริเวณผื่น  แล้วหยดน้ำยา methylene bule ส่องดูด้วยกล้องจุลทรรศน์จะพบสายราสั้นๆ (Short hyphae) กับกลุ่มของ yeast เป็นลักษณะ spaghetti and meat balls)

การวินิจฉัยแยกโรค

        ผื่นที่เป็นสีขาวต้องแยกจาก
        1. Pityriasis alba เป็นผื่นสีขาวขอบเขตไม่ชัดมีขุยละเอียดพบที่บริเวณหน้าหรือต้นแขน และตรวจ methylene blue หรือ KOH ไม่พบเชื้อรา
        2. Post inflammatory hypopigmentation มีประวัติเป็นผื่นมาก่อนเมื่อหายกลายเป็นสีขาวไม่มีขุย
        3. Vitiligo ผื่นสีขาว porcelain white ขอบเขตชัด ไม่มีขุย
        4. Seborrheic dermatitis ผื่นเป็น papules สีแดงมีขุยสีน้ำตาลปนแดง พบบริเวณ seborrheic area
 

การรักษา

        รักษาความสะอาดและความแห้ง ยาที่ใช้รักษาโรคเกลื้อนมีหลายชนิดได้แก่
        1. 20% Sodium thiosulfate ทาวันละ 2 ครั้งหลังอาบน้ำ นาน 2-3 สัปดาห์ ข้อดีคือราคาถูก ข้อเสียคือกลิ่นเหม็น และต้องใช้สารละลายที่เตรียมขึ้นใหม่ๆ เพราะยาไม่คงสภาพ และเสื่อมฤทธิ์เร็ว
        2. Selenium sulfide 2.5% ทาทิ้งไว้ 10 นาทีก่อนอาบน้ำ แล้วล้างออก ทำทุกวันติดต่อกัน 2 สัปดาห์  ข้อดีคือราคาถูกใช้ง่าย   ข้อเสียคืออาจเกิดการระคายเคืองได้
        3. Imidazole cream ได้ผลดี แต่ราคาแพงกว่า ให้ทาวันละ 2 ครั้ง นาน 2-4 สัปดาห์
        4. Ketoconazole cream ขนาด 5-10 มก./กก./วัน รับประทานนาน 5-10 วัน ใช้ได้ผลดี แต่ราคาแพง มีโอกาสจะเกิดผลข้างเคียง โดยเฉพาะตับอักเสบได้ ส่วนใหญ่จึงนำมาใช้ป้องกันการเกิดซ้ำ โดยในผู้ใหญ่ให้ขนาด 200-400 มก./วัน 1-2 ครั้งต่อเดือน
        เมื่อทายาครบแล้วสีผิวยังไม่คืนสู่ปกติ ต้องอธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจว่า สีผิวจะกลับเป็นปกติได้ ต้องใช้เวลาหลายเดือน แต่ผื่นจะไม่ลาม ไม่มีอาการคัน และตรวจไม่พบเชื้อ   โรคเกลื้อนสามารถกลับเป็นได้อีก  ถ้ามีอาการคัน ผื่นลามมากขึ้น ต้องกลับมาตรวจเชื้อซ้ำ  การป้องกันการกลับมาใหม่ อาจให้ใช้ 2.5% Selenium sulfide 1 ครั้งต่อ 1-2 สัปดาห์ หรือให้กิน ketoconazole 1-2 ครั้งต่อเดือน

กลับหน้าแรก