สารเหล่านี้แบ่งแยกออกเป็น สอง กลุ่มใหญ่

1.1 กลุ่มที่มีอยู่ดั้งเดิมในเซลล์ ไม่ต้องสร้างขึ้นใหม่
        สารในกลุ่มนี้ได้แก่

1.1.1 พวก vasoactive amine เช่น
        1.1.1.1Histamineพบได้ทั่วไปใน เนื้อเยื่อ พบมากใน mast cells ซึ่งพบอยู่ตาม เนื้อเยื่อ รอบๆหลอดเลือด นอกจากนี้ สาร histamine ยังพบใน basophils และ platelets สาร histamine ทำให้เกิด การขยายหลอดเลือดแดงขนาดเล็ก (arterioles) และ เพิ่ม vascular permeability ของ หลอดเลือดดำขนาดเล็ก (venule) ทำให้เกิด การหดตัวของ ผนังหลอดเลือดดำ (venule) และ ขยายช่องว่างระหว่าง เซลล์บุผนังหลอดเลือด (interendothelial cell junction)
สาร histamine หลั่งออกจาก mast cells ได้หลายกรณี
1 จาก การบาดเจ็บ (trauma) ความร้อน และความเย็น
2 จากปฎิกิริยาภูมิต้านทาน เช่นกรณี antibody จับกับ mast cells
3 จาก anaphylatoxins (เช่น C3a และ C5a)
4 จากโปรตีนที่หลั่งจากเม็ดเลือดขาว ที่เรียกว่า histamine-releasing proteins
5 จาก neuropeptides
6 จาก สาร cytokines (เช่น IL-1 และ IL-8)
1.1.1.2 Serotonin (5-Hydroxytryptamine) เช่นเดียวกับ สาร histamine พบได้ใน platelets และ enterochromaffin cells.
1.1.2 Lysosomal compounds เป็นสารเคมีที่พบในเม็ด lysosomes ของ เม็ดเลือดขาว และเซลล์ monocytes สารเหล่านี้ เมื่อปล่อยออกมา นอกเซลล์มีผลชักนำให้เกิด การอักเสบได้ สารเคมีใน lysosome เหล่านี้มี หลายชนิด ที่สำคัญ รวมเรียกว่า proteases (เช่น elastase, collagenase, proteinase เป็นต้น) สารต่างๆเหล่านี้ ทำลายเนื้อเยื่อในร่างกาย ในขณะเดียวกัน ร่างกายก็ได้สร้าง สารต่อต้านสารเคมีเหล่านี้ เรียกว่า antiproteases สารเหล่านี้ ส่วนใหญ่ที่สำคัญ ได้แก่ สาร alpha1-antitrypsin ซึ่งปกติจะคอยต้าน ตัวทำลาย (proteases) ที่สำคัญคือ elastase

1.2 กลุ่มที่ไม่มีอยู่เดิมภายในเซลล์ ต้องสร้างขึ้นใหม่
        สารในกลุ่มนี้ได้แก่

1.2.1 Prostaglandins

1.2.2 Leukotrienes (ลูโคไตรอีน) สารทั้งสองชนิด (prostaglandins และ leukotrienes) เรียกรวมว่า eicosanoids เป็นผลิตผลจาก กรดไขมัน arachidonic acid (AA) ที่เป็นส่วนประกอบของ เยื่อหุ้มเซลล์ (cell membrane) อยู่ในรูปของ phospholipids กรด arachidonic acid ถูกย่อยต่อไปด้วย เอนไซม์ ต่างชนิดกัน ทำให้ได้สาร 2 กลุ่ม คือ ถ้าถูกย่อยด้วยเอนไซม์ cyclooxygenase ได้สาร prostaglandins และเมื่อถูกย่อยด้วย เอนไซม์ lipoxygenase ได้สารพวก leukotrienes สารพวก prostaglandins ถูกย่อยต่อไปได้ สารต่างๆกัน ตามแต่ชนิดของ เอนไซม์ที่พบ เช่น ถูกย่อยด้วย เอนไซม์บน เกร็ดเลือด (platelets) ได้ thromboxane (TxA₂) เป็นสารช่วยให้ เกร็ดเลือดจับติดกัน (platelet aggregation promotor) และ ทำให ้เส้นเลือด หดตัว ส่วนที่ เซลล์บุผนังหลอดเลือด มี เอนไซม์อีกชนิดหนึ่ง เปลี่ยน prostaglandins เป็น prostacyclin (PGI₂) ทำให้ หลอดเลือด ขยายตัว และห้าม การจับกันของ เกร็ดเลือด (platelet aggregation inhibitor) นอกจากนี้มี สาร prostaglandins ชนิดอื่นๆอีก เช่น PGD₂ PGE₂ และ PGF₂ สารเหล่านี้มีส่วนร่วมทำให้เกิด การอักเสบ เช่นทำให้ หลอดเลือด ขยายตัว และส่งเสริม การบวม เป็นต้นสาร leukotrienes มีหลายชนิด เช่น LTA₄ LTB₄ ทำให้ เม็ดเลือดขาว จับติดกัน ส่วน LTC₄ LTD₄ และ LTE₄ ทำให้ หลอดเลือดหดตัว และเพิ่ม การซึมผ่านผนังหลอดเลือด รวมทั้งทำให้ หลอดลมบีบรัด (bronchospasm)

1.2.3 Platelet activating factor (PAF) เป็นสารชักนำ การอักเสบ มีแหล่งกำเนิดมาจากสาร phospholipid ในเยื่อหุ้มเซลล์ มีคุณสมบัติ ทำให้เกร็ดเลือด (platelet) จับกัน เป็นก้อน (aggregation) และ เร่งการปลดปล่อย เกร็ดเลือดเข้าสู่ กระแสเลือด (platelet release) นอกจากนี้ ยังมีผลทำให ้หลอดเลือด และหลอดลมหดตัว (vasoconstriction and bronchoconstriction) ในกรณี ที่พบมี ปริมาณ เล็กน้อย ในเลือด กลับ ช่วยให้ หลอดเลือด ขยายตัว และ เพิ่มคุณสมบัติ การซึมผ่านของ ผนังหลอดเลือดดำขนาดเล็ก (increased venular permeability) ในขณะเดียวกัน สาร PAF ยังช่วย การเกาะติดผนังหลอดเลือด ของเม็ดเลือดขาว และช่วยเร่ง การสร้างสาร eicosanoids ในเซลล์อีกด้วย

1.2.4 Cytokines เป็นสารพวก polypeptides พบสร้างใน เซลล์หลายชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน เซลล์ lymphocyte และ macrophage สาร cytokines ที่สำคัญได้แก่ interleukin-1 (IL-1), tumor necrosis factor (TNF) และ interleukin-8 (IL-8) และมีบทบาทสำคัญ ใน การเกิดการอักเสบ โดยเฉพาะต่อ เซลล์บุผนัง หลอดเลือด ในการช่วยสร้าง adhesion molecules เพื่อให้ เซลล์เม็ดเลือดขาว เกาะติดกับ ผนังหลอดเลือด ช่วยสร้าง cytokines และ growth factors ตัวอื่นๆ อีกทั้งยังช่วย การสร้างสาร eicosanoids และ NO (nitric oxide) นอกจากนี้ ยังเป็นตัวช่วยเร่ง ปฏิกิริยาของเซลล์อื่นๆ เช่น ของ เซลล์เม็ดเลือดขาว ของเซลล์ fibroblasts และทำให้เกิดอาการทางคลีนิคอื่นๆเมื่อเกิดการอักเสบ เช่น ไข้ เป็นต้น

1.2.5 Nitric oxide (NO) ก๊าซไนตริกอ๊อกไซด์เป็น ก๊าซอนุภาคอิสระ ที่ละลายในน้ำ (soluble free radical gas) ปกติผลิตจาก เซลล์บุผนังหลอดเลือด จากเซลล์กินสิ่งแปลกปลอม และเ ซลล์ประสาทในสมอง ทำให้เกิด การขยายหลอดเลือด (vasodilation) เนื่องจาก ก๊าซไนตริกอ๊อกไซด์ (NO) ไปเร่ง ปฏิกิริยา ทำให้เกิด การเพิ่มปริมาณ ของ cGMP (cyclic guanosine monophosphate) ผลทำให้ เซลล์กล้ามเนื้อ ใน หลอดเลือดผ่อน คลาย และเกิด การขยายหลอดเลือด นอกจากนั้น ไนตริกอ๊อกไซด์ ยังทำให้ เกร็ดเลือด (platelets) จับกันเป็น ก้อนและ ติดแน่นกับ ผนังหลอดเลือด และ ไนตริกอ๊อกไซด์ ยังทำปฏิกิริยากับ superoxide ได้สาร oxidant ที่สำคัญคือ nitrogen dioxide กับสาร hydroxyl radical ดังนี้

ในภาวะช๊อค (shock) หลอดเลือดในร่างกายขยายตัว เนื่องจาก NO ที่ผลิตจาก เซลล์กินสิ่งแปลกปลอม (macrophage) นั้นเอง
1.2.6 Oxygen-derived free radicals (อนุภาคอิสสระจากอ๊อกซิเจน) กลุ่ม อนุภาคอิสสระ เหล่านี้ถูก ปลดปล่อยออกจาก เซลล์เม็ดเลือดขาว สารเหล่านี้เกิดจาก ปฎิกิริยาต่อเนื่อง oxidation ของสาร NADPH ได้สาร superoxide ซึ่งจะทำปฎิกิริยาต่อไปเป็น H₂O₂, OH และสารพิษอื่นๆที่เกิดจากการทำ ปฎิกิริยา กับ nitric oxide (NO) ในร่างกายมี สารคอยต้านอนุภาคอิสสระ เหล่านี้ เรียกว่า antioxidant ซึ่งเป็น กลไกคอยปกป้องร่างกาย จากอันตราย ที่เกิดจาก อนุภาคอิสสระ อันตราย ที่ได้รับจะมากน้อยขึ้นกับ ความสมดุลย์ ของสารทั้งสองจำพวกนี้
1.2.7 สารชักนำอื่นๆ (other mediators )

สารเหล่านี้แบ่งแยกออกเป็น สอง พวกใหญ่
2.1 พวกที่ได้จากกระบวนการ ปฎิกิริยาภูมิต้านทาน ในส่วน complement activation
• สารในกลุ่มนี้ได้แก่

2.1.1 C3a

2.1.2 C5a

2.1.3 C5b-9

2.2 พวกที่ได้จากกระบวนการที่เกี่ยวเนื่องกับการแข็งตัวของเลือด (Hageman factor activation)
• 2.2.1 Kinin system ได้แก่ bradykinin ช่วยเพิ่ม การซึมผ่านผนังหลอดเลือด ทำให้ เซลล์กล้ามเนื้อ ที่ผนังหลอดเลือดหดตัว เกิดการขยายตัว ของหลอดเลือด และมีส่วนร่วมทำให้เกิด การปวด (pain)

2.2.2 Coagulation system สารที่ได้จาก ระบบการแข็งตัว ของเลือดมี คุณสมบัติ และบทบาทสำคัญ ชักนำให้ เกิดการอักเสบ ในขั้นตอนสุดท้าย ของระบบ สาร thrombin เปลี่ยนสาร fibrinogen ไปเป็น fibrin ทำให้ได้ สาร fibrinopeptides หลายชนิด ซึ่งมีคุณสมบัติ เพิ่มการซึมผ่าน ผนังหลอดเลือด และ ชักนำเม็ดเลือดขาว นอกจากนี้สาร thrombin เองยังมี คุณสมบัติ กระตุ้น การสร้างอนุภาคเกาะติด (adhesion molecules) และ เร่งการสร้าง เยื่อเกี่ยวพัน (fibroblast proliferation)

2.2.3 Fibrinolysis system สำหรับระบบทำลาย การแข็งตัวของเลือด จะละลายก้อน fibrin ที่เกิดจาก ระบบการแข็งตัวของเลือด ได้ สารที่แตกกระจายออกมา หลายชนิด ที่เรียกว่า fibrin degradation products (FDP) ซึ่งมี คุณสมบัติ เพิ่มการซึมผ่าน ผนังหลอดเลือด สารสำคัญ ของระบบนี้ ได้แก่ plasmin ซึ่งเป็น ผลิตผลจาก plasminogen โดยอาศัย เอนไซม์ที่ เรียกรวมว่า plasminogen activator พบได้ใน ผนังหลอดเลือด เม็ดเลือดขาว และเนื้อเยื่ออื่นๆ สาร plasmin เป็นตัวการสำคัญ ที่ละลายก้อน fibrin เพื่อทำลาย การแข็งตัวของเลือด