สารเหล่านี้แบ่งแยกออกเป็น สอง กลุ่มใหญ่

1.1 กลุ่มที่มีอยู่ดั้งเดิมในเซลล์ ไม่ต้องสร้างขึ้นใหม่
        สารในกลุ่มนี้ได้แก่

1.1.1 พวก vasoactive amine เช่น
        1.1.1.1Histamine พบได้ทั่วไปในเนื้อเยื่อ พบมากใน mast cells ซึ่งพบอยู่ตามเนื้อเยื่อรอบๆหลอดเลือด นอกจากนี้สาร histamine ยังพบใน basophils และ platelets สาร histamine ทำให้เกิดการขยายหลอดเลือดแดงขนาดเล็ก (arterioles) และเพิ่ม vascular permeability ของหลอดเลือดดำขนาดเล็ก (venule) ทำให้เกิดการหดตัวของผนังหลอดเลือดดำ (venule) และขยายช่องว่างระหว่างเซลล์บุผนังหลอดเลือด (interendothelial cell junction)
สาร histamine หลั่งออกจาก mast cells ได้หลายกรณี
1 จาก การบาดเจ็บ (trauma) ความร้อน และความเย็น
2 จากปฎิกิริยาภูมิต้านทาน เช่นกรณี antibody จับกับ mast cells
3 จาก anaphylatoxins (เช่น C3a และ C5a)
4 จากโปรตีนที่หลั่งจากเม็ดเลือดขาว ที่เรียกว่า histamine-releasing proteins
5 จาก neuropeptides
6 จาก สาร cytokines (เช่น IL-1 และ IL-8)
1.1.1.2 Serotonin (5-Hydroxytryptamine) เช่นเดียวกับสาร histamine พบได้ใน platelets และ enterochromaffin cells.
1.1.2 Lysosomal compounds เป็นสารเคมีที่พบในเม็ด lysosomes ของเม็ดเลือดขาว และเซลล์ monocytes สารเหล่านี้เมื่อปล่อยออกมานอกเซลล์มีผลชักนำให้เกิดการอักเสบได้ สารเคมีใน lysosome เหล่านี้มีหลายชนิดที่สำคัญรวมเรียกว่า proteases (เช่น elastase, collagenase, proteinase เป็นต้น) สารต่างๆเหล่านี้ทำลายเนื้อเยื่อในร่างกาย ในขณะเดียวกัน ร่างกายก็ได้สร้างสารต่อต้านสารเคมีเหล่านี้เรียกว่า antiproteases สารเหล่านี้ที่สำคัญได้แก่ สาร alpha1-antitrypsin ซึ่งปกติจะคอยต้านตัวทำลาย (proteases) ที่สำคัญคือ elastase

1.2 กลุ่มที่ไม่มีอยู่เดิมภายในเซลล์ ต้องสร้างขึ้นใหม่
        สารในกลุ่มนี้ได้แก่

1.2.1 Prostaglandins

1.2.2 Leukotrienes (ลูโคไตรอีน) สารทั้งสองชนิด (prostaglandins และ leukotrienes) เรียกรวมว่า eicosanoids เป็นผลิตผลจาก กรดไขมัน arachidonic acid (AA) ที่เป็นส่วนประกอบของ เยื่อหุ้มเซลล์ (cell membrane) อยู่ในรูปของ phospholipids กรด arachidonic acid ถูกย่อยต่อไปด้วย เอนไซม์ ต่างชนิดกัน ทำให้ได้สาร 2 กลุ่ม คือ ถ้าถูกย่อยด้วยเอนไซม์ cyclooxygenase ได้สาร prostaglandins และเมื่อถูกย่อยด้วย เอนไซม์ lipoxygenase ได้สารพวก leukotrienes สารพวก prostaglandins ถูกย่อยต่อไปได้สารต่างๆกัน ตามแต่ชนิดของเอนไซม์ที่พบ เช่น ถูกย่อยด้วยเอนไซม์บนเกร็ดเลือด (platelets) ได้ thromboxane (TxA₂) เป็นสารช่วยให้เกร็ดเลือดจับติดกัน (platelet aggregation promotor) และทำให้เส้นเลือดหดตัว ส่วนที่เซลล์บุผนังหลอดเลือด มีเอนไซม์อีกชนิดหนึ่งเปลี่ยน prostaglandins เป็น prostacyclin (PGI₂) ทำให้หลอดเลือดขยายตัว และห้ามการจับกันของเกร็ดเลือด (platelet aggregation inhibitor) นอกจากนี้มีสาร prostaglandins ชนิดอื่นๆอีก เช่น PGD₂ PGE₂ และ PGF₂ สารเหล่านี้มีส่วนร่วมทำให้เกิดการอักเสบ เช่น ทำให้หลอดเลือดขยายตัวและเสริมการบวมเป็นต้น สาร leukotrienes มีหลายชนิด เช่น LTA₄ LTB₄ ทำให้เม็ดเลือดขาวจับติดกัน ส่วน LTC₄ LTD₄ และ LTE₄ ทำให้หลอดเลือดหดตัว และเพิ่มการซึมผ่านผนังหลอดเลือด รวมทั้งทำให้หลอดลมบีบรัด (bronchospasm)

1.2.3 Platelet activating factor (PAF) เป็นสารชักนำการอักเสบ มีแหล่งกำเนิดมาจากสาร phospholipid ในเยื่อหุ้มเซลล์ มีคุณสมบัติทำให้เกร็ดเลือด (platelet) จับกันเป็นก้อน (aggregation) และเร่งการปลดปล่อยเกร็ดเลือดเข้าสู่กระแสเลือด (platelet release) นอกจากนี้ยังมีผลทำให้หลอดเลือดและหลอดลมหดตัว (vasoconstriction and bronchoconstriction) ในกรณีที่พบมีปริมาณเล็กน้อยในเลือด กลับช่วยให้หลอดเลือดขยายตัว และเพิ่มคุณสมบัติการซึมผ่านของผนังหลอดเลือดดำขนาดเล็ก (increased venular permeability) ในขณะเดียวกันสาร PAF ยังช่วยการเกาะติดผนังหลอดเลือดของเม็ดเลือดขาว และช่วยเร่งการสร้างสาร eicosanoids ในเซลล์อีกด้วย

1.2.4 Cytokines เป็นสารพวก polypeptides พบสร้างในเซลล์หลายชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเซลล์ lymphocyte และmacrophage สาร cytokines ที่สำคัญได้แก่ interleukin-1 (IL-1), tumor necrosis factor (TNF) และ interleukin-8 (IL-8) และมีบทบาทสำคัญ ในการเกิดการอักเสบ โดยเฉพาะต่อเซลล์บุผนังหลอดเลือดในการช่วยสร้าง adhesion molecules เพื่อให้เซลล์เม็ดเลือดขาวเกาะติดกับผนังหลอดเลือด ช่วยสร้าง cytokines และ growth factors ตัวอื่นๆ อีกทั้งยังช่วยการสร้างสาร eicosanoids และ NO (nitric oxide) นอกจากนี้ยังเป็นตัวช่วยเร่งปฏิกิริยาของเซลล์อื่นๆ เช่น ของเซลล์เม็ดเลือดขาว ของเซลล์ fibroblasts และทำให้เกิดอาการทางคลีนิคอื่นๆเมื่อเกิดการอักเสบ เช่น ไข้ เป็นต้น

1.2.5 Nitric oxide (NO) ก๊าซไนตริกอ๊อกไซด์เป็นก๊าซอนุภาคอิสระที่ละลายในน้ำ (soluble free radical gas) ปกติผลิตจากเซลล์บุผนังหลอดเลือด จากเซลล์กินสิ่งแปลกปลอม และเซลล์ประสาทในสมอง ทำให้เกิดการขยายหลอดเลือด (vasodilation) เนื่องจากก๊าซไนตริกอ๊อกไซด์ (NO) ไปเร่งปฏิกิริยา ทำให้เกิดการเพิ่มปริมาณของ cGMP (cyclic guanosine monophosphate) ผลทำให้เซลล์กล้ามเนื้อในหลอดเลือดผ่อนคลายและเกิดการขยายหลอดเลือด นอกจากนั้นไนตริกอ๊อกไซด์ยังทำให้เกร็ดเลือด (platelets) จับกันเป็นก้อนและติดแน่นกับผนังหลอดเลือด และไนตริกอ๊อกไซด์ยังทำปฏิกิริยากับ superoxide ได้สาร oxidant ที่สำคัญคือ nitrogen dioxide กับสาร hydroxyl radical ดังนี้

ในภาวะช๊อค (shock) หลอดเลือดในร่างกายขยายตัว เนื่องจาก NO ที่ผลิตจากเซลล์กินสิ่งแปลกปลอม (macrophage) นั้นเอง
1.2.6 Oxygen-derived free radicals (อนุภาคอิสสระจากอ๊อกซิเจน) กลุ่ม อนุภาคอิสสระเหล่านี้ถูกปลดปล่อยออกจากเซลล์เม็ดเลือดขาว สารเหล่านี้เกิดจากปฎิกิริยาต่อเนื่อง oxidation ของสาร NADPH ได้สาร superoxide ซึ่งจะทำปฎิกิริยาต่อไปเป็น H₂O₂, OH และสารพิษอื่นๆที่เกิดจากการทำปฎิกิริยา กับ nitric oxide (NO) ในร่างกายมีสารคอยต้านอนุภาคอิสสระเหล่านี้เรียกว่า antioxidant ซึ่งเป็นกลไกคอยปกป้องร่างกายจากอันตรายที่เกิดจากอนุภาคอิสสระ อันตรายที่ได้รับจะมากน้อยขึ้นกับความสมดุลย์ของสารทั้งสองจำพวกนี้
1.2.7 สารชักนำอื่นๆ (other mediators )

สารเหล่านี้แบ่งแยกออกเป็น สอง พวกใหญ่
2.1 พวกที่ได้จากกระบวนการปฎิกิริยาภูมิต้านทาน ในส่วน complement activation
• สารในกลุ่มนี้ได้แก่

2.1.1 C3a

2.1.2 C5a

2.1.3 C5b-9

2.2 พวกที่ได้จากกระบวนการที่เกี่ยวเนื่องกับการแข็งตัวของเลือด (Hageman factor activation)
• 2.2.1 Kinin system ได้แก่ bradykinin ช่วยเพิ่มการซึมผ่านผนังหลอดเลือด ทำให้ เซลล์กล้ามเนื้อที่ผนังหลอดเลือดหดตัว เกิดการขยายตัวของหลอดเลือด และมีส่วนร่วมทำให้เกิดการปวด (pain)

2.2.2 Coagulation system สารที่ได้จากระบบการแข็งตัวของเลือดมีคุณสมบัติ และบทบาทสำคัญ ชักนำให้เกิดการอักเสบในขั้นตอนสุดท้ายของระบบ สาร thrombinเปลี่ยนสาร fibrinogen ไปเป็น fibrin ทำให้ได้สาร fibrinopeptides หลายชนิดซึ่งมีคุณสมบัติเพิ่มการซึมผ่านผนังหลอดเลือดและชักนำเม็ดเลือดขาว นอกจากนี้สาร thrombin เองยังมีคุณสมบัติกระตุ้นการสร้างอนุภาคเกาะติด (adhesion molecules) และเร่งการสร้างเยื่อเกี่ยวพัน (fibroblast proliferation)

2.2.3 Fibrinolysis system สำหรับระบบทำลายการแข็งตัวของเลือดจะละลายก้อน fibrin ที่เกิดจากระบบการแข็งตัวของเลือด ได้สารที่แตกกระจายออกมาหลายชนิดที่เรียกว่า fibrin degradation products (FDP) ซึ่งมีคุณสมบัติเพิ่มการซึมผ่านผนังหลอดเลือด สารสำคัญของระบบนี้ได้แก่ plasmin ซึ่งเป็นผลิตผลจาก plasminogen โดยอาศัยเอนไซม์ที่เรียกรวมว่า plasminogen activator พบได้ในผนังหลอดเลือด เม็ดเลือดขาว และเนื้อเยื่ออื่นๆ สาร plasmin เป็นตัวการสำคัญที่ละลายก้อน fibrin เพื่อทำลายการแข็งตัวของเลือด