การเกิดโรค (pathogenesis)
เชื้อปาราสิต แต่ละชนิด มีความสามารถ ในการก่อโรค ได้แตกต่างกัน ขึ้นกับ ความรุนแรง ในการ ทำให้ เกิดอันตรายต่อ อวัยวะต่างๆ ได้มากน้อยเท่าใด ตามแต่ชนิด ขนาด รูปร่าง จำนวน และนิสัย ตาม ธรรมชาติของมัน ที่จะอาศัย อยู่ในอวัยวะ ส่วนใดของคน เชื้อปาราสิต ที่อาศัย อยู่ใน ร่างกายคน อาจจะ ไม่ทำให้เกิด อาการทางคลีนิค หรือพยาธิสภาพใดๆ ต่ออวัยวะ ที่มันอาศัยอยู่ เช่น พยาธิตัวกลม ascaris เป็นต้น แต่เชื้อปาราสิต ชนิดเดียวกันนี้ ถ้ามีจำนวนมาก หรืออยู่ในสถานะ ที่เหมาะสม จะทำให้เกิดอาการ และพยาธิสภาพ ต่ออวัยวะนั้นๆได้

สรุปอาการทางคลีนิคและพยาธิสภาพจากเชื้อปาราสิตในคนได้ดังนี้

. แย่งอาหารจากร่างกายคน (robbing effect) เช่น พยาธิปากขอ ดูดเลือดจากผนังลำไส้ ทำให้ผู้ป่วยเกิดเป็นโรคโลหิตจาง (anemia) และขาดวิตามิน (vitamin deficiency)

ข. ทำให้เกิดอันตรายต่ออวัยวะของคนโดยตรง (direct injurious effect)

1. ทำใหเกิดแผล (ulcer) เช่น แผลที่ผนังลำไส้
2. เกิดการอุดตันลำไส้ (intestinal obstruction)
3. อวัยะที่สำคัญถูกชอนไช (penetration) จากตัวแก่หรือตัวอ่อน เช่น ถ้าไปที่ลูกตาอาจทำให้ตาบอด เป็นต้น
4. เชื้อปาราสิตบางชนิดปล่อยสารเคมี มาทำลายเนื้อเยื่อของอวัยวะที่มันอาศัยอยู่ เช่น trophozoite ของ E. histolytica เป็นต้น

ค. ทำให้เกิดภูมิแพ้ ในร่างกายคนได้ เช่น เป็นลมพิษ โรคหืด หรือตุ่มนูนตามผิวหนัง

ง. ทำให้เกิดการติดเชื้ออื่นๆ ตามมา เช่น เกิดการติดเชื้อจากบัคเตรี ไวรัส และ rickettsia